TỔ ONG CHẢY MẬT ĐỎ
1. Núi rừng và người đàn ông chất phác
Ở bản Tóong Lố, giữa dãy núi Pà Nặm sừng sững, có một người đàn ông tên Teng—gọi theo tiếng Thái là “Teng Pá”—nghĩa là người mạnh mẽ. Cả bản ai cũng biết Teng hiền như đất, chăm chỉ chăn dê, hiếm khi to tiếng với ai. Vợ chồng anh mất sớm, chỉ còn lại mình anh với đàn dê mấy chục con nuôi từ thuở bé.
Cuộc sống của Teng bình lặng như suối giữa rừng. Sáng lên núi thả dê, trưa nghỉ bên suối uống nước, chiều lại lùa dê về. Thi thoảng anh vào rừng đặt bẫy, hái măng, kiếm thêm ít nấm hương mang xuống chợ huyện bán. Chẳng giàu có gì, nhưng đủ sống, đủ ăn, đủ nuôi ước mơ đơn giản: sau này dựng được một căn nhà gỗ đẹp để lấy vợ.
Hôm đó, trời cuối thu, gió mát rượi, Teng chỉ định vào núi tìm mấy con dê con đi lạc. Nhưng chẳng ngờ chuyến đi ấy lại khiến cả bản dậy sóng.
2. Phát hiện bất ngờ trong khe đá
Dẫn theo con chó Mốc, Teng đi sâu vào dãy đá đổ lổn nhổn ở chân núi. Dê thường chạy vào đó, thích leo lên những mỏm đá cao. Nhưng tìm mãi không thấy, chỉ nghe tiếng ong vo ve dày đặc, âm thanh như nghìn lá cây rung cùng lúc.
Teng khựng lại.
Anh nhận ra tiếng ong khoái – loài ong rừng dữ dằn nhưng cho mật cực kỳ ngon.
Trong khe đá trước mặt, một mảng đen lớn treo lơ lửng, to bằng cả cái nong phơi thóc. Dưới ánh nắng, lớp sáp óng ánh vàng sậm, tràn đầy mật đến mức từng giọt chảy ra tạo thành vệt dài.
Teng đứng chết lặng.
Tổ ong này… lớn quá mức bình thường.
Ong khoái thường làm tổ ở cành cây cao hoặc vách đá, nhưng tổ lớn thế này hiếm vô cùng. Anh nhìn kỹ, thấy một phần tổ ăn sâu vào khe đá, nghĩa là ong đã xây tổ lâu năm, mật tích tụ nhiều.
Anh nuốt nước bọt.
Không phải vì tham lam—mà vì anh hiểu giá trị của mật ong rừng thực sự. Ở chợ huyện, một lít đã 500–700 ngàn. Tổ này ít cũng phải 30–40 lít.
Với người nghèo như anh, đây chẳng khác nào một gia tài.
Nhưng Teng cũng hiểu: lấy tổ ong khoái không dễ. Chỉ một sai lầm, cả đàn ong sẽ lao vào đốt chết người. Anh không hấp tấp, mà lặng lẽ đi tìm lá ngải rừng, bó lại thành bó để hun khói.
Sau khi chuẩn bị đầy đủ, Teng lặng lẽ đốt lửa, hơ nhẹ dưới tổ. Khói ngải khiến đàn ong bay tản đi, ít dữ dội hơn. Anh dùng dao phay sắc, cắt từng mảng sáp, nhẹ nhàng đặt vào chiếc gùi lớn.
Khi nhấc phần cuối cùng của tổ ong ra khỏi khe đá, Teng nghe một tiếng “tách” – như có vật gì rơi xuống. Anh cúi xuống nhìn.
Dưới tảng đá, có một mảng sáp màu đỏ sẫm, trong suốt như thạch.
“Mật đỏ?” – anh thầm nghĩ.
Không lạ. Ong khoái ăn mật từ phấn hoa cây huyết giác—loại cây mọc sâu trong rừng già, cho nhựa đỏ như máu. Nếu tổ ong này hút mật từ đó, màu đỏ sẽ đậm hơn bình thường.
Nhưng… đậm thế này thì hiếm lắm.
Teng thận trọng cho mảng sáp đỏ vào gùi rồi buộc kín, lưng đeo chắc bằng dây mây. Gùi nặng trĩu, nhưng anh vẫn cắn răng vác xuống núi.
Anh không biết rằng bên trong phần tổ ong đặc biệt đó, còn có thứ quý hơn mật nhiều lần.
3. Làng náo loạn vì tổ ong khổng lồ
Ngay khi Teng vừa bước qua cổng bản, tiếng bọn trẻ con đã lan xa:
“Anh Teng vác tổ ong khổng lồ về rồi! Tổ to như cái nia!”
Cả bản kéo nhau đến xem. Ai cũng tròn mắt, trầm trồ:
“Trời đất ơi, ong khoái to thế này lần đầu thấy!”
“Nhìn vàng óng thế kìa! Chắc ăn phấn hoa cây thuốc.”
“Già làng bảo loại này ngàn cái may ra có một!”
Nhưng người xuất hiện cuối cùng lại là người không ai muốn gặp: ông Chánh – giàu nhất bản.
Người ta gọi ông là “Chánh Đồn”, vì ông từng làm chánh tổng thời trai trẻ, sau này buôn bán gỗ, lâm sản mà giàu lên. Tính ông Chánh tham của, thích khoe, lại hay coi thường người nghèo.
Vừa thấy Teng ôm gùi tổ ong, mắt ông Chánh sáng lên như bắt được vàng.
Ông đẩy đám đông ra, bước đến, giọng hào sảng:
– Teng! Bán cho tao! Bao nhiêu tiền cũng mua!
Cả bản im lặng nhìn.
Teng ngạc nhiên:
– Cháu… cũng chưa nghĩ đến chuyện bán, để cháu xem…
Ông Chánh không để anh nói hết câu, rút bật ngay chiếc ví dày cộm:
– Hai trăm triệu! Bán luôn cho tao! Không mặc cả!
Tiếng “hai trăm triệu” khiến cả bản choáng váng. Người ta thì thầm:
“Trời đất, tổ ong mà 200 triệu?”
“Teng giàu rồi!”
“Tổ ấy chắc hiếm lắm ông Chánh mới xuống tay mạnh vậy.”
Nghe đến 200 triệu, ngay cả Teng cũng đứng hình. Anh chưa bao giờ cầm quá 20 triệu trong đời.
Nhưng thấy cả bản xì xào, ông Chánh càng tưởng mình mua đúng món hời. Ông cười lớn:
– Tiền mặt đủ đây! Không bán là tao mua chỗ khác đấy!
Teng nhìn tổ ong, nghĩ đến căn nhà gỗ mà anh luôn muốn xây. Nghĩ đến cuộc sống vất vả bao năm. Anh hít sâu, gật đầu:
– Vậy… cháu bán.
Cả bản vỗ tay chúc mừng.
Teng đưa gùi tổ ong cho ông Chánh, ông lập tức xé dây mây, mở ra xem như sợ Teng đổi ý.
Và rồi—mọi chuyện bắt đầu từ khoảnh khắc ấy.
4. Thứ chảy ra từ tổ ong khiến cả bản kinh hãi
Ngay khi ông Chánh nhấc mảng tổ ong lớn lên, từ khe sáp bắt đầu chảy ra một dòng chất lỏng đỏ thẫm.
Nó không phải màu vàng của mật ong bình thường.
Không phải nâu sậm của mật rừng.
Mà đỏ như máu, sánh như mật mía, thơm kỳ lạ.
Một vài đứa trẻ la lên:
– Trời ơi! Máu kìa!
– Ong hút máu người à?
– Hay là tổ ong có… cái gì chết bên trong?
Người lớn cũng lùi lại, nét mặt biến sắc. Ông Chánh thì tái mét, thả rơi mảng sáp, lùi ba bước.
– Teng! Mày bán cho tao cái gì thế này? Đây… đây là mật độc à?
Ông la toán lên, tức giận và sợ hãi:
– Mật gì mà đỏ như máu?! Mày định giết người à? Tao không mua nữa! Lấy lại ngay!
Đám đông hoảng hốt. Một số người bắt đầu nghi Teng cố tình mang “mật độc” về bản.
Teng cau mày:
– Đây là mật đỏ do ong hút phấn cây huyết giác. Cháu đã gặp loại này rồi, nhưng chưa bao giờ thấy nhiều như vậy…
Nhưng ông Chánh không nghe:
– Không! Là độc! Độc đấy! Trả lại tao 200 triệu! Tao không ngu!
Ông đẩy gùi tổ ong về phía Teng, như sợ nó phát nổ.
Trong lúc hỗn loạn ấy, từ xa vang lên tiếng xe máy.
Là anh Tụ, thương lái ong rừng dưới huyện, tình cờ đi ngang qua. Thấy đám đông tụ tập, anh dừng xe lại:
– Có chuyện gì mà bản ồn thế?
Ai đó nhanh miệng:
– Teng mang về tổ ong lạ, chảy mật đỏ như máu!
Anh Tụ nhíu mày, bước đến xem.
Vừa nhìn thấy dòng mật đỏ sánh đặc, mắt anh sáng rực:
– Trời ơi! Đây… đây không phải là mật bình thường đâu!
Anh quay sang Teng, giọng phấn khích:
– Teng! Cậu có biết mình vừa tìm được cái gì không?
Cả bản nín thở lắng nghe.
Anh Tụ nói lớn:
– Đây là mật ong huyết giác! Loại quý nhất, hiếm nhất! Một lít bán ở tỉnh được 4–5 triệu, thậm chí hơn! Tổ này ít cũng 30 lít!
Cả bản đồng loạt “Hả?!”
Ông Chánh chết lặng. Tay ông run lên, mặt xám ngoét.
Anh Tụ tiếp tục giảng giải:
– Cây huyết giác sống ở vùng rất sâu trong rừng, gần như tuyệt chủng. Ong hút phấn hoa của nó sẽ tạo ra mật đỏ, có giá trị dược liệu cực kỳ cao. Thứ mà các người sợ… chính là báu vật!
Ông Chánh đứng khựng như trời trồng.
Trước mặt ông, từ mảng tổ ong, dòng mật đỏ vẫn chảy xuống như thạch, thơm ngọt kỳ lạ.
Mọi ánh mắt đổ dồn về Teng. Từ nghi ngờ, họ chuyển sang ngỡ ngàng, rồi chúc mừng.
5. Lật mặt tham lam
Khi hiểu ra giá trị thật, ông Chánh quay ngoắt thái độ, lao đến nắm tay Teng:
– Teng! Tổ ong này… tao… tao vẫn mua! Tao… tao trả cao hơn! 250 triệu! Không, 300 triệu!
Nhưng Teng lắc đầu, bình thản đến lạ:
– Cháu đã bán lúc ông nói 200 triệu. Nhưng ông từ chối, hủy ngang trước mặt bao người. Vậy coi như chưa có giao dịch.
Cả bản gật gù.
Sự thật là ông Chánh đã la lối, đẩy tổ ong lại, mắng Teng trước đám đông. Tự ông từ bỏ cơ hội.
Anh Tụ nói:
– Teng, nếu cậu đồng ý, tôi trả 350 triệu. Tôi lấy toàn bộ. Tổ này cực hiếm, tôi chấp nhận rủi ro để mang về tỉnh bán.
Cả bản như nổ tung.
Teng choáng váng. 350 triệu… con số ấy chưa bao giờ hiện ra trong đời anh.
Ông Chánh sượng mặt, giọng run run:
– Teng… cháu… cháu đừng bán cho hắn. Ông lấy… ông trả 360!
Anh Tụ cười nhạt:
– Ông Chánh, ông vừa mắng Teng là mang mật độc về bản. Bây giờ lại tranh mua à?
Dân bản cười ồ.
Teng nhìn ông Chánh, rồi nhìn tổ ong đỏ đang tỏa mùi thơm kỳ lạ. Ánh mắt anh bình tĩnh, quyết đoán:
– Cháu bán cho anh Tụ. Anh ấy tin cháu từ đầu.
Ông Chánh tái mặt, không nói thêm được gì.
6. Tổ ong đổi đời
Teng nhận 350 triệu từ anh Tụ—toàn tiền thật, người thật việc thật. Cả bản chứng kiến. Nhiều người vui mừng như chính họ trúng số.
Teng xây được một căn nhà gỗ lớn, đẹp như nhà trưởng bản.
Anh thuê thợ làm chuồng, nhân đàn dê lên gấp đôi.
Đặc biệt, Teng dành một phần tiền để trả ơn:
10 triệu cho già làng
30 triệu giúp các gia đình khó khăn
5 triệu mua đồ cho bọn trẻ con
Cả bản thương anh nhiều hơn.
Còn ông Chánh… thì trở thành trò cười của cả bản. Người ta gọi ông là “Chánh Mật Đỏ” – người từng ném báu vật đi vì tham và dốt.
7. Nhưng câu chuyện chưa kết thúc…
Một tháng sau, anh Tụ quay trở lại bản, mang theo tin tức bất ngờ:
– Teng! Cậu còn nhớ mảng sáp đỏ lớn trong tổ ong không?
– Nhớ, sao thế anh?
Anh Tụ đặt xuống bàn một tấm hình chụp:
Bên trong lớp sáp đỏ có một khối sáp đen đặc—nhựa ong rừng nguyên chất. Giá trị gấp mười lần mật!
Anh nói:
– Tổ ong ấy không chỉ có mật huyết giác. Bên trong còn có sáp ong đen – loại cực hiếm dùng làm dược liệu. Tôi đã bán riêng phần đó với giá 2 tỷ.
Teng tròn mắt, không tin nổi.
Anh Tụ cười hiền:
– Nếu không có cậu tìm ra tổ ong ấy, tôi cũng chẳng có cơ hội. Nên tôi mang lại cho cậu 200 triệu chia thêm.
Teng đứng lặng.
Rồi anh mỉm cười. Không phải vì tiền, mà vì cảm nhận được một điều:
Thứ quý giá nhất không phải tổ ong, mà là lòng tin và sự tử tế giữa người với người.
8. Kết thúc đẹp của một câu chuyện núi rừng
Nhờ tổ ong đó, cuộc sống của Teng đổi khác. Nhưng anh vẫn giữ lối sống chân chất: mỗi sáng lên núi, mỗi chiều về bản, vẫn gọi tên từng con dê như gọi bạn.
Nhiều người bảo cuộc đời Teng may mắn.
Nhưng già làng lại nói:
– May mắn chỉ đến với người thật thà và biết trân trọng núi rừng. Teng được trời thương là phải.
Tổ ong chảy mật đỏ trở thành chuyện truyền trong bản nhiều năm. Người ta kể lại không phải để khoe giàu, mà để nhắc nhau:
Tham thì thâm. Tử tế không mắc phần thiệt.
Và câu chuyện ấy—đơn giản như gió rừng, nhưng ấm áp như dòng mật ong đỏ—vẫn được nhắc lại mỗi mùa ong về làm tổ trên dãy núi Pà Nặm.
