1.
Chiều hôm ấy, con phố nhỏ nhuộm một màu vàng rực của nắng muộn. Ông Lâm lững thững đi dọc vỉa hè, tay nắm chặt túi vải bạc màu, đôi dép cao su lẹp xẹp dưới gót. Chẳng ai nhìn ông, hoặc có nhìn thì cũng chỉ là cái liếc qua vô tình, như người ta lướt qua một gốc cây già khẳng khiu bên đường.
Ông đi chậm, dừng lại trước một quán cà phê. Trong quán, một đôi vợ chồng trẻ đang cười nói, người chồng nghiêng người lấy thìa khuấy ly cà phê cho vợ. Một khoảnh khắc rất bình thường nhưng khiến mắt ông thoáng cay.
Ông đã từng nghĩ mình sẽ già đi trong một mái nhà ấm cúng như thế, bên cạnh vợ, và sau này là con cháu ríu rít. Nhưng rồi mọi thứ tan như khói.
2.
Chuyện bắt đầu từ hai tháng trước, khi ông vừa hoàn tất thủ tục sang tên căn nhà ở phố Trần Hưng Đạo cho vợ chồng Hải – đứa con trai mà ông nuôi từ năm nó bốn tuổi. Hải không phải máu mủ ruột rà. Nó là con riêng của vợ ông – bà Mai – với người chồng trước. Năm cưới bà, ông đã ôm đứa bé gầy guộc ấy vào lòng, hứa sẽ chăm nó như con ruột.
Hải lớn lên ngoan ngoãn, học giỏi. Ông thương nó còn hơn cả đứa con trai đã mất sớm của mình. Những gì tốt nhất ông đều dành cho nó: tiền học, cơ hội, và cả căn nhà – gia tài lớn nhất của ông.
Ngày ông ký giấy sang tên, bà Mai rơm rớm nước mắt. Còn Hải ôm vai ông, bảo:
– Bố yên tâm, đây vẫn luôn là nhà của bố.
Ông tin.
3.
Nhưng chỉ một tuần sau, mọi thứ đổi khác. Vợ Hải – cô Thu – tìm gặp ông, giọng đầy ái ngại:
– Bố… giờ nhà này mang tên vợ chồng con, con tính sửa sang lại. Nhưng… để tiện, bố chuyển qua nhà dì Hai tạm nhé.
Ông sững người.
– Chuyển… tạm thôi hả con?
Cô ta cười:
– Dạ, vài tháng thôi.
Nhưng khi ông vừa thu xếp đồ, Hải lại gọi:
– Bố cứ ở hẳn bên dì Hai. Nhà này tụi con tính cho thuê nguyên căn.
Một câu nói nhẹ tênh nhưng như nhát dao lạnh lẽo. Ông nhận ra mình đã bị đẩy ra khỏi chính nơi mình gắn bó hơn nửa đời người.
4.
Nhà dì Hai chỉ là căn gác nhỏ, chật chội. Dì cũng đã già, sống bằng lương hưu còm cõi. Ông ở đó mà thấy mình như kẻ ở nhờ.
Đêm nào ông cũng trằn trọc. Mỗi tiếng xe ngoài phố như nhắc ông nhớ đến căn nhà cũ – nơi ông từng tự tay trồng cây khế, từng gắn từng viên gạch lát nền. Giờ, tất cả nằm ngoài tầm với.
5.
Một hôm, ông tình cờ gặp bà Bích – bạn cũ của vợ ông – ngoài chợ. Bà Bích buột miệng:
– Lâu rồi mới thấy ông. Nghe bảo thằng Hải định bán nhà đi mà.
Ông giật mình:
– Bán nhà?
Bà Bích gật:
– Tôi nghe nó bàn với vợ nó. Nói bán lấy vốn mở công ty.
Tim ông như rớt xuống. Căn nhà ấy không chỉ là tài sản, mà còn là di vật của cha mẹ để lại cho ông. Ông đã nghĩ mình trao nó cho con để làm nơi nương tựa, không ngờ…
6.
Đêm hôm đó, ông lục lại ngăn tủ cũ, tìm thấy tờ giấy cũ mèm – bản di chúc của cha ông. Trong di chúc, có một câu mà bao năm ông chưa từng để ý: “Ngôi nhà số 45 Trần Hưng Đạo chỉ được thừa kế bởi con trai ruột của ta.”
Ông nhớ rõ, khi làm thủ tục sang tên, Hải đã thúc giục ông đổi toàn bộ giấy tờ, bảo là “để hợp pháp”. Nhưng lúc ấy, ông vì tin nên không nghĩ ngợi.
Một ý nghĩ lóe lên: Nếu điều khoản này có hiệu lực, việc sang tên cho Hải có thể vô hiệu.
7.
Ông tìm đến luật sư – một người bạn cũ thời đi bộ đội. Sau khi xem xét hồ sơ, người bạn trầm ngâm:
– Điều khoản này có giá trị pháp lý. Nếu ông chứng minh được Hải không phải con ruột, ông có thể lấy lại nhà.
Ông cười buồn:
– Tôi chưa từng nghĩ sẽ làm điều đó… nhưng giờ, nó đẩy tôi đến bước đường cùng rồi.
8.
Vấn đề là, ông chưa bao giờ có giấy tờ chứng minh quan hệ của Hải với bố ruột. Bà Mai mất đã lâu, người chồng trước của bà cũng biệt tích. Ông phải âm thầm tìm kiếm.
Gần một tháng sau, ông lần ra một địa chỉ ở miền Trung – nơi người chồng trước từng sống. Ông lặn lội vào đó, tìm gặp một người đàn bà tự xưng là chị họ của Hải. Bà xác nhận:
– Nó là con anh Hùng, chứ không phải con ông đâu.
Bà còn giữ một vài giấy tờ khai sinh cũ, có tên cha là Hùng.
9.
Với chứng cứ đó, ông cùng luật sư gửi đơn ra tòa yêu cầu hủy hợp đồng sang tên. Vụ việc kéo dài gần hai tháng. Trong thời gian đó, Hải và Thu liên tục tìm gặp ông, lúc thì dỗ dành, lúc thì đe dọa.
Ngày ra tòa, khi thẩm phán đọc phán quyết hủy giấy sang tên, Hải ngồi gục đầu, còn Thu thì bực tức bỏ ra ngoài.
Ông thắng kiện, nhưng trong lòng không hề thấy vui. Ông từng thương Hải như con, giờ nhìn nó cúi gằm mặt, ông chỉ thấy một nỗi buồn sâu thẳm.
10.
Những tưởng mọi chuyện kết thúc ở đó, nhưng một tuần sau, Hải tìm đến nhà ông. Nó đứng ở cổng rất lâu rồi mới bước vào, tay cầm một phong thư.
– Bố… con xin lỗi. Con biết con sai. Nhưng con làm thế cũng vì… nợ nần. Con trót vay lãi để đầu tư, giờ bọn họ dọa…
Ông lặng im. Hải mở phong thư, bên trong là giấy xét nghiệm ADN – với kết quả khiến ông chết lặng: Xác suất huyết thống cha – con: 99,99%.
– Mẹ… đã giấu bố. Con là con ruột của bố. Bà ngoại từng bắt mẹ khai tên cha khác để tránh rắc rối. Con biết chuyện này khi tìm hồ sơ bệnh viện để làm thủ tục vay.
Ông ngồi phịch xuống ghế. Mọi thứ đảo lộn. Nếu là con ruột, nghĩa là bản di chúc của cha ông không còn rào cản… Ông có quyền giữ nhà, nhưng giờ, giành giật với chính máu mủ của mình thì khác gì tự đâm vào tim.
11.
Đêm đó, ông không ngủ. Ông nhớ lại ánh mắt Hải khi còn bé, nhớ những buổi hai bố con đạp xe dọc bờ hồ, nhớ cả những lần nó làm ông tự hào. Ông nhận ra, dù máu mủ hay không, nó vẫn là đứa con mà ông đã nuôi bằng cả tình thương.
Sáng hôm sau, ông gọi Hải:
– Về nhà đi. Nhưng từ nay, đừng bao giờ lừa bố nữa.
Hải òa khóc.
12.
Một tháng sau, căn nhà lại mở cửa đón ông trở về. Nhưng lần này, ông không sang tên cho ai nữa. Ông viết một bản di chúc mới, trong đó ghi rõ: “Ngôi nhà này sẽ thuộc về người xứng đáng, không chỉ vì huyết thống, mà vì lòng hiếu nghĩa.”
Ông biết, điều bất ngờ nhất trong đời mình không phải là việc bị đuổi ra khỏi nhà, cũng không phải thắng kiện, mà là phát hiện ra tình phụ tử thật sự đã tồn tại từ lâu – chỉ là ông không biết.
Cánh cửa ngôi nhà khép lại, nắng chiều rót xuống sân, ấm áp như chưa từng có vết nứt nào.
