Chương 1: Chuyến Xe Về Miền Ký Ức

Gió mùa Đông Bắc tràn về đúng ngày đầu năm Dương lịch, mang theo cái lạnh cắt da cắt thịt đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Chiếc xe Mazda CX5 màu đỏ mận của vợ chồng tôi lướt êm ru trên con đường đê trải nhựa phẳng lì, bỏ lại sau lưng sự ồn ào, náo nhiệt và cả những chùm pháo hoa rực rỡ của thành phố.

Tôi ngồi ở ghế phụ, kéo cao cổ áo len, mắt lơ đãng nhìn những cánh đồng trơ gốc rạ xám xịt chạy dài tít tắp qua cửa kính. Trong lòng tôi dấy lên một cảm giác nôn nao khó tả. Vừa háo hức, lại vừa có chút gì đó miễn cưỡng.

Tôi là Thư, một cô gái thành phố chính hiệu, quen với nếp sống tiện nghi và có phần hưởng thụ. Chồng tôi là Tuấn, một kỹ sư xây dựng tài năng, xuất thân từ một làng quê nghèo nhưng luôn nỗ lực vươn lên. Chúng tôi cưới nhau được hai năm, cuộc sống ở phố có thể gọi là viên mãn với nhà riêng, xe hơi và những chuyến du lịch sang chảnh.

Nhưng mỗi lần về quê chồng, tôi lại cảm thấy mình như một người khách lạ.

“Sắp đến chưa anh? Em đói cồn cào rồi.” – Tôi quay sang Tuấn, nũng nịu.

Tuấn mỉm cười, bàn tay to bè, ấm áp của anh nắm lấy tay tôi:

“Qua cái dốc đê này là tới đầu làng rồi. Em chịu khó chút, mẹ gọi điện bảo đã chuẩn bị cơm ngon đợi hai đứa rồi. Năm nay được nghỉ Tết Dương những ba ngày, mẹ mừng lắm.”

Nghe đến “cơm ngon”, mắt tôi sáng lên. Tôi nhớ lại những lần về trước, mẹ chồng tôi – bà Mến – luôn thết đãi con dâu đủ món sơn hào hải vị quê nhà: nào là chim câu hầm hạt sen, cá quả nướng trui, hay những mâm cỗ đầy ắp thịt thà. Bà Mến tuy quê mùa, chân chất nhưng chiều con dâu hết mực. Có lẽ bà biết tôi tiểu thư, sợ tôi chê quê nghèo nên luôn cố gắng gồng mình lên để lo cho tươm tất.

Xe dừng trước cổng nhà. Cánh cổng sắt sơn xanh đã bắt đầu bong tróc, để lộ những mảng gỉ sét màu nâu đỏ. Căn nhà mái bằng hai tầng, vốn là niềm tự hào của bố mẹ chồng tôi cách đây chục năm, giờ trông có vẻ u ám và xuống cấp hơn hẳn so với trí nhớ của tôi. Tường rêu phong phủ kín, khoảng sân gạch bát tràng cũng lồi lõm, nứt vỡ.

“Bố mẹ ơi! Chúng con về rồi!” – Tuấn hớn hở gọi to.

Bà Mến từ trong bếp chạy ra, dáng người nhỏ thó, gầy guộc trong chiếc áo bông chần cũ kỹ. Thấy chúng tôi, bà cười, nụ cười làm lộ ra những nếp nhăn sâu hoắm nơi khóe mắt, nhưng ánh mắt bà lại thoáng lên vẻ bối rối và lo âu mà lúc đó tôi chưa kịp nhận ra.

“Về rồi đấy à? Đi đường có mệt không các con? Vào nhà, vào nhà cho ấm.”

Bố chồng tôi – ông Hùng – đang ngồi hút thuốc lào ở hiên nhà, cũng lật đật đứng dậy. Ông gầy đi nhiều, hai má hóp lại, đôi mắt trũng sâu thâm quầng như người mất ngủ lâu ngày.

Tôi bước vào nhà, đảo mắt nhìn quanh. Không khí có vẻ trầm lắng lạ thường. Không có mùi thơm nức của thức ăn như mọi khi. Trên bàn thờ, bình hoa cúc đã héo rũ chưa được thay nước.

“Mẹ ơi, con đói quá. Nhà mình ăn cơm luôn chưa ạ?” – Tôi hỏi, bụng bắt đầu réo.

Bà Mến luống cuống:

“Ừ… ừ… xong rồi. Để mẹ dọn lên ngay. Hai đứa rửa tay chân đi.”

Tôi rửa tay qua loa rồi ngồi vào bàn ăn, lòng khấp khởi mong chờ một bữa tiệc tất niên ấm cúng.

Chương 2: Bữa Cơm Nghèo Nàn Và Sự Tự Ái

Khi mâm cơm được bê lên, nụ cười trên môi tôi vụt tắt.

Trên chiếc mâm nhôm méo mó, trơ trọi độc nhất một đĩa thịt gà luộc. Con gà mái ghẹ, da vàng ươm nhưng bé tẹo, chắc chỉ nặng hơn một cân, nằm chỏng chơ giữa cái đĩa sành sứt miệng. Bên cạnh là một bát nước luộc gà thả vài cọng hành, một đĩa muối tiêu chanh và một bát cơm trắng.

Hết. Không giò chả. Không nem rán. Không canh măng miến. Thậm chí không có lấy một đĩa rau xào.

Tôi nhìn mâm cơm, rồi nhìn mẹ chồng, không tin vào mắt mình.

“Chỉ… thế này thôi hả mẹ?” – Tôi buột miệng, giọng không giấu nổi sự thất vọng.

Bà Mến cúi gằm mặt, hai bàn tay nứt nẻ xoắn vào nhau:

“Ừ… nay mẹ bận quá, chợ búa lại xa… Mẹ chỉ kịp làm con gà. Gà này mẹ nuôi đấy, thịt thơm lắm. Các con ăn tạm…”
“Ăn tạm?” – Tôi gắt nhẹ. – “Mẹ biết chúng con về mà? Con đi xe mấy tiếng đồng hồ, bụng đói meo, mà mẹ cho con ăn thế này à? Tết Dương lịch mà đạm bạc hơn cả ngày thường thế này sao?”

Tuấn thấy không khí căng thẳng, vội vàng gắp cho tôi cái đùi gà:

“Thôi em, gà đi bộ ngon mà. Ăn đi cho nóng. Mẹ cũng vất vả rồi.”

Nhưng sự tự ái và cái tính tiểu thư trong tôi trỗi dậy. Tôi cảm thấy mình không được tôn trọng. Tôi nghĩ đến những lần bố mẹ tôi ở phố đón tiếp con rể, mâm cao cỗ đầy, tôm hùm, cua hoàng đế không thiếu thứ gì. Vậy mà về đây, mang tiếng dâu con thành đạt, tôi lại bị đối xử như thế này.

Tôi nhìn đĩa gà, cảm giác như nó đang trêu ngươi mình.

“Con không ăn đâu.” – Tôi đẩy bát cơm ra xa. – “Mẹ giữ lấy mà ăn. Con lên phố huyện ăn phở.”

Nói rồi, tôi đứng phắt dậy, cầm lấy túi xách, vùng vằng bước ra khỏi nhà.

“Kìa Thư! Em đi đâu đấy?” – Tuấn gọi với theo.

Tôi chờ đợi. Tôi chờ đợi Tuấn sẽ chạy theo kéo tôi lại, dỗ dành tôi. Tôi chờ đợi bà Mến sẽ chạy ra xin lỗi, hứa sẽ đi mua thêm đồ ăn. Đó là kịch bản thường thấy mỗi khi tôi giận dỗi ở nhà.

Nhưng không. Sau lưng tôi là một sự im lặng đáng sợ. Không có tiếng bước chân đuổi theo. Không có tiếng gọi nào nữa. Cánh cổng sắt khép lại sau lưng tôi với một tiếng “két” khô khốc lạnh lùng.

Tôi đứng trơ trọi giữa con đường làng hun hút gió. Sự tủi thân dâng lên nghẹn đắng cổ họng. Họ không cần tôi. Họ không quan tâm đến cảm xúc của tôi. Hóa ra, tôi chỉ là người dưng nước lã.

Tôi không biết đi đâu. Tôi cứ lầm lũi đi bộ về phía đầu làng, nước mắt giàn giụa. Gió lạnh quất vào mặt, nhưng không lạnh bằng sự ghẻ lạnh mà tôi vừa cảm nhận được từ gia đình chồng.

Chương 3: Những Vị Khách Không Mời

Tôi lang thang khoảng ba mươi phút thì đôi chân mỏi nhừ. Cơn giận cũng nguôi ngoai phần nào, nhường chỗ cho cái đói và cái rét. Tôi bắt đầu hối hận vì hành động bốc đồng của mình. Dù sao thì đó cũng là bố mẹ chồng, mình phận làm con mà cư xử như vậy là hỗn.

Tôi chép miệng, quay gót trở lại. “Thôi thì về xin lỗi một câu rồi ăn tạm, chiều bảo Tuấn chở đi ăn bù vậy,” tôi tự nhủ.

Khi tôi về đến gần cổng nhà, một cảnh tượng hỗn loạn đập vào mắt khiến tôi sững sờ.

Cả một khoảng sân trước nhà chật kín người. Không phải là hàng xóm sang chơi, cũng không phải họ hàng đến chúc Tết. Đó là những người lạ mặt, khuôn mặt bặm trợn, hung dữ. Xe máy, xe đạp vứt ngổn ngang chặn hết lối đi.

Tiếng la hét, chửi bới vang lên oang oang, xé toạc sự yên bình của xóm nhỏ.

“Ông Hùng, bà Mến đâu! Ra đây mà trả tiền! Trốn chui trốn lủi mãi được à?”
“Hôm nay là hạn cuối rồi! Không trả là chúng tôi dỡ nhà đấy!”
“Đừng có giở văn cùn! Vay thì phải trả! Con trai đi ô tô sang trọng về mà bố mẹ nợ như chúa Chổm à?”

Tôi nép mình sau gốc cây xoan đầu ngõ, tim đập thình thịch. Chuyện gì thế này? Nợ nần? Bố mẹ chồng tôi nợ nần ai?

Trong đám đông, tôi thấy bố chồng tôi đang đứng co ro ở góc sân, đầu cúi thấp, hai tay chắp lại vái lạy:

“Các bác, các chú thương cho nhà tôi. Thư thư cho tôi vài hôm nữa. Thằng Tuấn nó mới về, để tôi liệu lời nói với nó…”
“Liệu cái gì mà liệu? Hai năm nay rồi! Tiền lãi mẹ đẻ lãi con, giờ cả gốc lẫn lãi là năm trăm triệu! Ông tính thế nào?” – Một người phụ nữ béo tốt, đeo đầy vàng trên cổ, xỉa xói vào mặt bố tôi.

Bà Mến từ trong nhà chạy ra, hai mắt đỏ hoe, trên tay vẫn cầm… đĩa thịt gà luộc dở dang lúc nãy. Bà đặt đĩa gà lên chiếc bàn đá ngoài sân, rồi quỳ sụp xuống trước mặt đám chủ nợ.

“Tôi lạy các ông các bà. Hôm nay con dâu tôi nó về, nó đang giận dỗi bỏ đi đâu không biết. Các ông các bà làm ơn đi về cho, đừng để nó nhìn thấy cảnh này, nó khinh nhà tôi chết mất. Tiền nong… tôi xin hứa ra Giêng tôi bán nốt sào ruộng tôi trả…”
“Bán ruộng? Ruộng ông bà cắm ngân hàng rồi còn đâu mà bán? Đừng có lừa đảo!”

Một gã thanh niên hất hàm, đá văng chiếc ghế nhựa. Tuấn đứng chắn trước mặt mẹ, mặt anh đỏ bừng, vừa xấu hổ vừa giận dữ, nhưng cũng đầy bất lực.

“Các người đừng quá đáng! Tôi sẽ trả! Bao nhiêu tôi cũng trả! Nhưng đừng xúc phạm bố mẹ tôi!” – Tuấn hét lên.
“A thằng con trai quý tử đây rồi! Mày trả à? Tốt quá. Thế trả luôn đi. 500 triệu. Tiền tươi thóc thật.”

Tuấn cứng họng. Tôi biết, trong tài khoản của Tuấn bây giờ chỉ còn vài chục triệu tiền thưởng Tết. Tiền mua nhà, mua xe chúng tôi vẫn còn đang trả góp ngân hàng. Lấy đâu ra 500 triệu ngay lập tức?

Chương 4: Bí Mật Của Đám Cưới Hào Nhoáng

Tôi không thể đứng nhìn thêm nữa. Tôi hít một hơi sâu, bước ra khỏi chỗ nấp, tiến thẳng vào sân.

“Dừng lại hết đi!”

Tiếng quát của tôi khiến đám đông khựng lại. Mọi ánh mắt đổ dồn về phía tôi. Bà Mến nhìn thấy tôi, mặt bà cắt không còn giọt máu. Bà vội vàng đứng dậy, lấy thân mình che chắn cho Tuấn và ông Hùng, rồi lại cố che đi đĩa thịt gà trên bàn như muốn giấu đi sự nghèo hèn tột cùng của mình.

“Thư… con về rồi à… Con vào nhà đi… Chuyện người lớn…” – Bà lắp bắp.

Tôi bước đến bên cạnh Tuấn, nắm chặt tay anh. Bàn tay anh lạnh toát và run rẩy.

“Có chuyện gì mà ầm ĩ thế này? Tại sao bố mẹ lại nợ số tiền lớn như vậy?” – Tôi hỏi, nhìn thẳng vào mắt đám chủ nợ, rồi quay sang bố mẹ chồng.

Không gian chìm vào im lặng. Chỉ có tiếng gió rít qua khe cửa sổ vỡ. Người phụ nữ béo tốt kia cười khẩy:

“Cô con dâu không biết gì à? Hỏi chồng cô, hỏi bố mẹ chồng cô ấy. Xem số tiền ấy đi đâu?”

Bà Mến òa khóc. Ông Hùng quay mặt đi, lén lau nước mắt. Tuấn cúi gằm mặt, không dám nhìn tôi.

“Nói đi anh! Nói cho em biết!” – Tôi lay mạnh tay Tuấn.

Tuấn ngước lên, đôi mắt đỏ hoe, giọng anh vỡ vụn:

“Thư ơi… anh xin lỗi… Số nợ đó… là tiền vay để cưới em đấy.”

Tôi chết lặng.

“Cưới em? Anh nói cái gì cơ?”

Và rồi, sự thật trần trụi, đau đớn được phơi bày ngay giữa sân gạch lạnh lẽo.

Hai năm trước, khi chúng tôi quyết định kết hôn, gia đình tôi đã đưa ra những yêu cầu thách cưới khá cao. Mẹ tôi bảo: “Con gái mẹ cành vàng lá ngọc, gả đi phải đàng hoàng. Lễ đen phải 5 cây vàng, tráp ăn hỏi phải 11 tráp rồng phượng, đón dâu phải bằng xe sang, cỗ bàn phải ở nhà hàng 5 sao.”

Lúc đó, tôi thấy Tuấn vui vẻ đồng ý. Tôi cứ ngỡ anh có tiền, hoặc gia đình anh khá giả như cái vẻ bề ngoài anh vẫn cố tạo ra. Nhưng tôi đâu biết, để đáp ứng được cái “sĩ diện” của nhà gái, để tôi được nở mày nở mặt với bạn bè, bố mẹ chồng tôi đã phải cầm cố sổ đỏ ngôi nhà này, vay nóng lãi ngày của xã hội đen để lo liệu đám cưới.

Chiếc xe hoa lộng lẫy, những mâm vàng sáng chói, bữa tiệc linh đình ngày ấy… tất cả đều được xây đắp bằng những khoản nợ khổng lồ mà hai ông bà già ở quê phải còng lưng gánh vác suốt hai năm qua.

“Mẹ sợ con chê nhà mình nghèo…” – Bà Mến nấc nghẹn. – “Mẹ sợ bố mẹ con không cho cưới… Nên mẹ bảo thằng Tuấn cứ vay đi, rồi mẹ làm thuê cuốc mướn mẹ trả dần. Ai ngờ lãi mẹ đẻ lãi con… Năm nay mất mùa, lợn gà dịch bệnh chết sạch… Mẹ không còn gì cả…”

Tôi nhìn bà Mến. Nhìn chiếc áo bông sờn rách của bà. Nhìn đôi bàn tay nứt nẻ chảy máu. Tôi nhìn đĩa gà luộc trên bàn. Con gà bé tẹo, gầy guộc. Hóa ra, đó không phải là sự keo kiệt. Đó là tất cả gia sản còn lại của ông bà. Ông bà đã bán hết lợn, bán hết thóc, vét sạch từng đồng bạc lẻ để trả lãi hàng tháng. Con gà này là thứ duy nhất ông bà giữ lại, chăm bẵm từng ngày, chỉ để đợi vợ chồng tôi về ăn một bữa cơm tất niên.

Vậy mà tôi… tôi đã làm gì? Tôi đã chê bai, đã giận dỗi, đã vứt bỏ tấm lòng của mẹ chồng chỉ vì nó không được như kỳ vọng ích kỷ của tôi.

Tôi đã ăn những bữa tiệc tùng xa hoa trên xương máu của bố mẹ chồng mà không hề hay biết.

Chương 5: Giọt Nước Mắt Muộn Màng

Cảm giác hối hận và đau đớn trào dâng trong lồng ngực khiến tôi nghẹt thở. Tôi thấy mình thật tồi tệ, thật vô tâm. Tôi đã sống trong cái vỏ bọc hạnh phúc giả tạo mà không biết rằng nền móng của nó đang mục nát từng ngày vì sự hy sinh âm thầm của bố mẹ.

Tuấn quỳ xuống trước mặt đám chủ nợ:

“Các bác thư cho cháu. Cháu hứa, cháu sẽ bán xe, bán tất cả để trả nợ. Xin các bác đừng làm khó bố mẹ cháu nữa.”

Đám chủ nợ xì xào. Họ cũng là người làng người nước, thấy cảnh này cũng có chút động lòng, nhưng tiền bạc phân minh, họ không thể về tay không.

Tôi buông tay Tuấn ra. Tôi mở túi xách, lấy ra chiếc ví. Trong đó có chiếc thẻ tiết kiệm 500 triệu – số tiền mà tôi định dùng để đổi sang một căn hộ rộng hơn vào năm sau. Đó là tiền riêng của tôi tích cóp từ trước khi cưới và lợi nhuận kinh doanh online.

Tôi bước đến trước mặt người phụ nữ béo:

“Bác ơi, tổng nợ là 500 triệu đúng không ạ?”
“Đúng, không thiếu một xu.”
“Cháu trả. Ngay bây giờ. Bác có mang giấy nợ theo không?”

Cả sân im phăng phắc. Tuấn nhìn tôi sững sờ. Bà Mến há hốc mồm:

“Thư… con…”
“Mẹ đừng nói gì cả.” – Tôi quay sang nhìn mẹ chồng, nước mắt lăn dài. – “Con xin lỗi mẹ. Con là đứa con dâu tồi tệ. Con đã không biết bố mẹ chịu khổ vì chúng con nhiều đến thế.”

Tôi chuyển khoản thanh toán dứt điểm số nợ ngay tại chỗ trước sự chứng kiến của mọi người. Đám chủ nợ nhận được tiền, xé giấy nợ, lục tục kéo nhau về, trả lại sự yên tĩnh cho căn nhà.

Chương 6: Bữa Cơm Ngon Nhất

Khi người cuối cùng rời đi, bóng tối đã bao trùm lên khoảng sân gạch. Cái lạnh đêm đông càng thêm buốt giá.

Bố chồng tôi ngồi phịch xuống thềm, ôm mặt khóc tu tu như một đứa trẻ. Tuấn cũng khóc. Bà Mến thì cứ đứng ngây ra đó, nhìn tôi như nhìn một vị cứu tinh, nhưng cũng đầy vẻ ái ngại và mặc cảm.

“Thư ơi… mẹ… mẹ biết lấy gì trả con đây…” – Bà run run nói.

Tôi bước tới, ôm chầm lấy bà. Cơ thể bà gầy gò, nhỏ bé lọt thỏm trong vòng tay tôi. Mùi mồ hôi, mùi trầu không, và cả cái mùi ngai ngái của rơm rạ trên áo bà khiến tôi cảm thấy gần gũi lạ thường.

“Mẹ đừng nói chuyện trả nợ nữa. Chúng con nợ bố mẹ cả cuộc đời này mà. Tại sao mẹ không nói cho con biết sớm? Tại sao mẹ lại chịu khổ một mình?”
“Mẹ sợ… sợ con khinh nhà mình nghèo… sợ con bỏ thằng Tuấn…”
“Con lấy anh Tuấn vì anh ấy là người tốt, đâu phải vì nhà anh ấy giàu. Mẹ ngốc quá…” – Tôi nức nở.

Tuấn bước tới, ôm lấy cả hai mẹ con. Ba người chúng tôi đứng đó, giữa sân nhà, trong cái lạnh căm căm nhưng trái tim thì đang được sưởi ấm bởi những giọt nước mắt của sự thấu hiểu và tha thứ.

“Thôi, vào ăn cơm đi. Gà nguội hết rồi.” – Bố chồng tôi gạt nước mắt, giọng khàn khàn.

Chúng tôi lại ngồi vào mâm cơm. Vẫn là con gà luộc ấy, da đã se lại vì gió lạnh. Vẫn bát nước luộc đã đóng váng mỡ. Vẫn bát cơm trắng nguội ngắt. Bà Mến định mang đi hâm lại, nhưng tôi ngăn lại.

“Để con ăn luôn, con đói lắm rồi.”

Tôi cầm đùi gà lên, cắn một miếng. Thịt gà dai, hơi khô, nhưng ngọt. Vị ngọt của sự lao động, của sự chắt chiu, và của tình yêu thương vô bờ bến mà bố mẹ dành cho chúng tôi. Tôi chan nước luộc gà vào cơm, và miếng cơm ấy, trộn lẫn với nước mắt mặn chát của tôi, trở thành món ăn ngon nhất mà tôi từng được nếm trong đời.

“Ngon lắm mẹ ạ. Gà mẹ nuôi ngon hơn gà ngoài hàng nhiều.” – Tôi vừa nhai vừa nói, nước mắt vẫn rơi lã chã.

Bà Mến cười, nụ cười móm mém rạng rỡ trong ánh đèn tù mù:

“Thế thì ăn nhiều vào con. Ra Giêng mẹ lại nuôi lứa mới, lúc nào về mẹ lại thịt cho ăn.”

Đêm hôm đó, tôi nằm trong căn buồng cũ, nghe tiếng gió rít ngoài khe cửa. Tuấn ôm tôi từ phía sau, thì thầm:

“Cảm ơn em. Anh nợ em cả cuộc đời này.”
“Anh không nợ em. Chúng ta là vợ chồng mà. Nhưng anh phải hứa, từ nay không được giấu em bất cứ chuyện gì nữa. Và chúng ta phải đón bố mẹ lên ở cùng, hoặc sửa lại cái nhà này. Em không để bố mẹ sống khổ thế này nữa đâu.”
“Ừ, anh hứa.”

Sáng hôm sau, trước khi lên thành phố, tôi lén nhét vào túi áo bà Mến một phong bì tiền để ông bà sắm Tết. Tôi biết bà sẽ từ chối, nên tôi viết một mảnh giấy nhỏ: “Mẹ giữ lấy mua hạt giống rau và gà con nhé. Con thích ăn gà mẹ nuôi lắm. Con yêu mẹ.”

Chiếc xe lăn bánh rời khỏi làng quê. Tôi nhìn qua gương chiếu hậu, thấy dáng bố mẹ già đứng tựa vào nhau vẫy tay theo, nhỏ bé dần rồi khuất sau lũy tre làng. Tết Dương lịch năm nay không có sơn hào hải vị, nhưng tôi đã nhận được một món quà vô giá. Đó là bài học về sự trân trọng những gì mình đang có, và hiểu rằng đằng sau mỗi sự bình yên của mình, luôn có những người đang âm thầm gánh vác bão giông.

Và con gà luộc ngày hôm ấy, mãi mãi là dư vị đắng đót nhưng ngọt ngào nhất trong ký ức của tôi về hai chữ “Gia Đình”.