Lan bước vào quán karaoke Ánh Sao với đôi dép cao su mòn vẹt, chiếc váy đen cũ sờn vai và một vali quần áo duy nhất. Quán nằm cuối con hẻm tối tăm ở quận Bình Thạnh, mùi thuốc lá và rượu rẻ tiền bám chặt vào từng bức tường loang lổ. Ông chủ quán, một người đàn ông bụng phệ tên Tâm, nhìn cô từ đầu đến chân rồi gật gù: “Làm phục vụ, lương ngày, tip chia đôi. Không được khóc lóc than vãn.”
Ba năm trước, cô còn là cô giáo mầm non ở một trường tư thục nhỏ, chồng là kỹ sư xây dựng tên Khang. Họ cưới nhau trong ngôi nhà thuê ba triệu một tháng, mơ về một đứa con và căn hộ chung cư trả góp. Rồi công ty Khang phá sản, nợ nần chồng chất. Khang bắt đầu cáu gắt, đánh cô vì những bữa cơm đạm bạc, vì chiếc quạt máy hỏng không có tiền sửa. Một tối anh ta say xỉn về, ném đơn ly hôn lên bàn: “Mày chỉ tổ kéo tao xuống bùn. Nhà tao không chứa nổi đứa con dâu nghèo kiết xác.”
Lan không khóc. Cô chỉ lặng lẽ gói ghém, để lại chiếc nhẫn cưới trên bàn và bước ra khỏi căn nhà ấy giữa đêm mưa. Không cha mẹ, không anh em, chỉ còn một người bạn thân cho mượn tạm căn trọ tồi tàn. Quán karaoke là nơi duy nhất nhận cô mà không cần bằng cấp, không cần lý lịch.
Công việc bắt đầu từ tám giờ tối đến ba giờ sáng. Lan bưng bê, lau bàn, rót rượu, cười giả lả với những gã đàn ông say khướt. Có đêm cô bị khách sờ soạng, có đêm bị bà chủ mắng vì làm vỡ ly. Nhưng cô học cách mím môi, học cách nhìn xuống đất, học cách nuốt nước mắt vào trong.
Người khách lớn tuổi xuất hiện vào một tối thứ Ba mưa dầm. Bà mặc áo len xám, tóc bạc buộc gọn, khuôn mặt hiền hậu nhưng đôi mắt sâu hoắm như chứa cả một đại dương buồn. Bà gọi một góc phòng nhỏ, chỉ yêu cầu một bình trà nóng và một micro. Giọng bà khàn khàn, hát những bài bolero cũ: “Người về trong đêm mưa rơi…” Lan đứng ngoài cửa nghe, bất giác thấy tim mình thắt lại.
Bà đến đều đặn mỗi tuần một lần, luôn ngồi cùng góc, luôn gọi Lan. “Con rót cho bác ly nước lọc được không?” Bà cười, nụ cười dịu dàng đến lạ. Bà không bao giờ gọi rượu, không bao giờ đòi ôm ấp, không bao giờ tip quá năm chục nghìn. Bà hỏi Lan học hết lớp mấy, có thích hát không, có hay nhớ nhà không. Lan trả lời qua loa, nhưng dần dần, cô thấy mình chờ đợi những tối thứ Ba.
Bà tên Hạnh, năm nay sáu mươi tư tuổi. Bà kể mình từng là y tá ở bệnh viện Chợ Rẫy, chồng mất sớm vì ung thư, con trai duy nhất đi nước ngoài từ thời sinh viên rồi biệt tăm. “Bác chỉ còn một mình,” bà nói, giọng nhẹ như gió. “Nên bác thích đến đây, nghe người ta hát, thấy mình còn sống.”
Lan bắt đầu mang đến cho bà những ly trà nóng không tính tiền, đôi khi là gói bánh quy giấu trong tạp dề. Bà Hạnh nhận, xoa đầu Lan như xoa đầu một đứa trẻ. “Con gái bác mà còn sống, chắc cũng lớn bằng con.” Lan cười buồn: “Cháu không có mẹ từ nhỏ.” Bà Hạnh im lặng hồi lâu, rồi hát tiếp, giọng run run.
Một năm trôi qua. Lan vẫn làm ở quán, vẫn sống trong căn trọ ẩm mốc, vẫn gửi tiền về quê cho bà ngoại già yếu. Bà Hạnh vẫn đến, vẫn dịu dàng, vẫn tip năm chục nghìn kèm theo một câu: “Con giữ gìn sức khỏe.”
Rồi đêm định mệnh ấy đến.
Tối thứ Sáu, quán đông nghẹt vì có đoàn khách doanh nghiệp. Lan chạy ngược chạy xuôi, mồ hôi nhễ nhại. Bà Hạnh đến muộn, ngồi góc cũ, gọi một chai rượu trắng – lần đầu tiên bà gọi rượu. “Bác hôm nay muốn say một chút,” bà nói, giọng khàn đặc. Lan lo lắng: “Bác uống từ từ thôi.”
Bà Hạnh uống nhanh, hát dở, khóc giữa bài. Đến gần ba giờ sáng, quán gần vắng, bà lảo đảo đứng dậy, ví tiền rơi xuống sàn. Lan cúi nhặt, ví mở tung, một tấm ảnh cũ màu rơi ra.
Đó là ảnh một bé gái khoảng ba tuổi, mặc váy hồng, ôm con búp bê, cười toe toét. Lan chết sững. Khuôn mặt đứa bé ấy… là khuôn mặt cô thời thơ ấu. Cô từng thấy tấm ảnh này trong album cũ của bà ngoại, trước khi album bị cháy trong trận hỏa hoạn năm cô mười tuổi.
“Bác… ảnh này…” Lan run rẩy.
Bà Hạnh ngẩng lên, đôi mắt đỏ hoe. Bà nhìn tấm ảnh, rồi nhìn Lan, rồi bất ngờ ôm chầm lấy cô, khóc nức nở. “Lan… con là Lan phải không? Mẹ… mẹ là mẹ con đây…”
Cả thế giới sụp đổ trong đầu Lan.
Bà Hạnh kể, giọng đứt quãng. Ba mươi năm trước, bà yêu một người đàn ông tên Khôi – kỹ sư xây dựng, con trai duy nhất của gia tộc Trần giàu có ở Sài Gòn. Họ cưới nhau trong bí mật vì gia đình ông Khôi phản đối kịch liệt: “Con dâu phải môn đăng hộ đối, không phải y tá nghèo.” Khi bà mang thai, gia tộc ép ông Khôi ly hôn, nhốt bà trong một ngôi nhà riêng, cắt đứt liên lạc.
Đứa bé sinh ra là con gái. Gia tộc Trần sợ đứa con gái sẽ tranh giành tài sản với các anh em họ, nên ép bà giao đứa bé cho một gia đình nông dân ở Long An, đổi lấy một khoản tiền và lời hứa “đừng bao giờ quay lại.” Bà ký giấy từ bỏ quyền nuôi dưỡng trong nước mắt, bị đuổi khỏi Sài Gòn với hai bàn tay trắng.
Ông Khôi sau đó cưới người khác, sinh con trai, tiếp quản công ty gia đình. Đứa con trai ấy chính là Khang – chồng cũ của Lan.
Lan nghe mà máu đông lại trong người. Hóa ra người chồng ruồng bỏ cô chính là anh trai cùng cha khác mẹ của cô. Hóa ra gia tộc Trần năm xưa ép mẹ cô bỏ con, giờ đây lại gián tiếp đẩy chính đứa con ấy vào cảnh nghèo khổ.
Bà Hạnh nắm tay Lan: “Mẹ tìm con suốt ba mươi năm. Mẹ thuê thám tử, mẹ đến tận Long An, nhưng bà ngoại con đã mất, không ai biết con đi đâu. Mẹ đến quán karaoke này chỉ vì… vì mẹ nghe người ta nói có cô gái trông giống con gái mẹ ngày xưa…”
Lan khóc. Lần đầu tiên sau ba năm, cô khóc nức nở trong vòng tay mẹ.
Họ không dừng lại ở nước mắt.
Bà Hạnh từng là y tá, từng làm việc ở bệnh viện lớn, có mối quan hệ rộng. Bà còn giữ lại một lá thư tay của ông Khôi viết năm xưa, thừa nhận đứa con gái bị ép bỏ rơi. Bà cũng có biên lai chuyển khoản từ gia tộc Trần – bằng chứng họ đã “mua” sự im lặng của bà.
Lan, dù bị chồng cũ ruồng bỏ, vẫn còn giữ lại một số tài liệu: hợp đồng vay nợ của Khang ký tá với công ty gia tộc Trần, những tin nhắn Khang nhục mạ cô, và đặc biệt là bản sao giấy khai sinh của cô – ghi rõ tên cha: Trần Văn Khôi.
Họ bắt đầu kế hoạch.
Đầu tiên, bà Hạnh liên lạc với một luật sư cũ – người từng giúp bà trong vụ ly hôn năm xưa. Ông luật sư, nay đã nghỉ hưu, vẫn còn mối thù với gia tộc Trần vì họ từng thuê người đe dọa ông. Ông đồng ý giúp miễn phí.
Thứ hai, Lan bí mật quay lại những buổi tiệc của gia tộc Trần ở các quán karaoke cao cấp – nơi Khang thường dẫn đối tác. Cô cải trang thành nhân viên phục vụ, ghi âm những đoạn đối thoại về tham nhũng, trốn thuế, hối lộ quan chức.
Thứ ba, bà Hạnh công khai DNA. Bà và Lan đến trung tâm xét nghiệm uy tín, kết quả: 99,99% quan hệ mẹ con.
Họ chọn ngày giỗ ông Trần Văn Khôi – cha của Khang và cũng là cha ruột của Lan – để tung chiêu cuối.
Buổi giỗ tổ chức linh đình ở biệt thự gia tộc Trần quận 7. Hàng trăm khách mời, báo chí, quan chức. Khang đứng đầu, vest chỉn chu, phát biểu về “truyền thống gia đình.”
Đúng lúc cao trào, bà Hạnh bước vào, tay cầm micro, theo sau là Lan và vị luật sư. Bà bật loa, phát đoạn ghi âm năm xưa: giọng ông Khôi van xin gia đình đừng ép bỏ con. Rồi bà đưa kết quả DNA lên màn hình lớn.
Cả hội trường chết lặng.
Khang tái mặt, lắp bắp: “Bà… bà là ai?”
Bà Hạnh mỉm cười: “Tôi là mẹ của cháu nội ông. Còn đây,” bà chỉ Lan, “là con gái ruột của ông Khôi, bị gia tộc các người ép bỏ rơi ba mươi năm trước.”
Lan bước lên, giọng lạnh tanh: “Còn đây là hợp đồng vay nợ anh trai tôi – à không, chồng cũ của tôi – ký với công ty gia tộc, dùng tiền tham ô để trả nợ cá nhân. Và đây là đoạn ghi âm anh ta khoe khoang hối lộ quan chức để trúng thầu.”
Báo chí nháo nhào. Máy ảnh chớp liên hồi.
Gia tộc Trần sụp đổ trong vòng một tháng.
Khang bị khởi tố vì tham ô, chiếm đoạt tài sản. Các chú bác trong gia tộc lần lượt bị điều tra vì trốn thuế, hối lộ. Công ty xây dựng Trần Thịnh phá sản, tài sản bị phong tỏa.
Lan và mẹ nhận được bồi thường từ tòa án: một nửa tài sản thừa kế của ông Khôi – khoản tiền đủ để bà Hạnh mua một căn nhà nhỏ ở quận Phú Nhuận, đủ để Lan mở một trường mầm non tư thục mang tên “Ánh Sao.”
Khang đến gặp Lan một lần cuối, quỳ xin tha thứ. Lan nhìn anh ta, giọng bình thản: “Anh từng nói tôi kéo anh xuống bùn. Giờ anh tự bơi trong đó đi.”
Bà Hạnh không bao giờ quay lại quán karaoke nữa. Bà về sống với con gái, trồng hoa giấy trước nhà, dạy trẻ con hát bolero. Mỗi tối thứ Ba, bà và Lan ngồi bên hiên, uống trà, hát “Người về trong đêm mưa rơi…”
Lan không còn mặc váy đen sờn vai. Cô mặc áo dài trắng, đứng trước lớp học, dạy trẻ con rằng: “Dù cuộc đời có đẩy ta vào bóng tối, chỉ cần một tia sáng nhỏ, ta vẫn có thể tìm thấy nhau.”
Và tia sáng ấy, hóa ra là mẹ.
