Hà Nội một ngày mưa lất phất, không khí se lạnh. Linh, cô gái 27 tuổi với mái tóc dài óng ả và nụ cười dịu dàng, ngồi trong chiếc taxi đang lướt qua những con phố quen thuộc. Hôm nay là ngày cô ra mắt gia đình Minh, người yêu ba năm của cô. Linh là tiểu thư con nhà giàu, lớn lên trong nhung lụa, chưa từng phải động tay vào việc gì nặng nhọc. Nhưng tình yêu với Minh, anh chàng kỹ sư giản dị, đã khiến cô quyết định bước ra khỏi vùng an toàn của mình.

Minh đã cảnh báo trước: “Mẹ anh hơi khó tính, em chuẩn bị tinh thần nhé.” Linh chỉ cười, nghĩ rằng với sự khéo léo và chân thành, cô sẽ chinh phục được bà. Cô đã chọn một chiếc áo dài lụa màu xanh ngọc, trang nhã nhưng không phô trương, và chuẩn bị một giỏ quà đắt tiền: nhân sâm, yến sào, rượu vang thượng hạng. Trong đầu Linh, buổi ra mắt sẽ là một bữa cơm thân mật, trò chuyện nhẹ nhàng, và cô sẽ ghi điểm bằng sự duyên dáng.

Khi Linh bước vào ngôi nhà cấp bốn nhỏ nhắn ở ngoại ô, cô cảm nhận ngay sự khác biệt. Không có những món đồ nội thất sang trọng, chỉ là một căn nhà giản dị với bàn ghế gỗ cũ kỹ và mùi hương thoang thoảng của nhang trầm. Mẹ Minh, bà Hương, chào cô bằng cái nhìn sắc sảo. Bà mặc áo bà ba đơn sơ, tóc búi gọn, khuôn mặt khắc khổ nhưng toát lên vẻ cương nghị.

Sau vài câu chào hỏi, bà Hương bất ngờ nói: “Linh này, hôm nay con đi chợ giúp cô nhé. Nhà hết đồ ăn rồi, mà Minh nó bảo con khéo tay, chắc con làm được.” Linh sững người. Đi chợ? Cô chưa từng bước chân vào cái chợ ồn ào, đầy mùi cá tanh và rau củ bám đất. Nhưng nhìn ánh mắt chờ đợi của Minh, cô gật đầu, cố giấu sự bối rối.

Bà Hương đưa cho Linh một tờ giấy ghi vài món: cá lóc, thịt ba chỉ, rau muống, và một ít gia vị. “Con mua đủ rồi về cô chỉ cách nấu,” bà nói, giọng đều đều nhưng có gì đó như thử thách. Linh cầm tờ giấy, lòng đầy lo lắng. Cô quay sang Minh, hy vọng anh sẽ đi cùng, nhưng anh chỉ cười: “Em làm được mà, anh tin em.”

Chợ quê đông đúc, ồn ào, khác xa những siêu thị sạch sẽ mà Linh quen thuộc. Cô lúng túng đứng giữa những sạp hàng, không biết bắt đầu từ đâu. Người bán cá, một bà cô trung niên, nhìn cô từ đầu đến chân rồi cười mỉa: “Cô gái thành phố hả? Cá lóc đây, tươi lắm, mua không?” Linh đỏ mặt, gật đầu, nhưng khi bà cô hỏi muốn làm sạch hay để nguyên, cô lúng túng không trả lời được. Cuối cùng, cô chọn đại một con cá, trả tiền mà không dám mặc cả.

Đến sạp rau, Linh lại càng bối rối. Rau muống trông bẩn thỉu, đầy đất, không giống những bó rau sạch sẽ trong siêu thị. Cô chọn một bó, nhưng người bán hàng bảo: “Cô ơi, bó này héo rồi, để tôi lấy bó khác.” Linh chỉ biết cảm ơn, trong lòng ngượng ngùng vì sự thiếu hiểu biết của mình.

Khi mua thịt, cô bị tính giá cao hơn bình thường, nhưng cô không nhận ra. Một bà cụ bán hàng gần đó nhìn cô, lắc đầu: “Con bé này chắc chưa đi chợ bao giờ, bị chặt đẹp rồi.” Linh nghe thấy, mặt nóng bừng, nhưng cô cố giữ bình tĩnh, ôm túi đồ nặng trịch trở về.

Về đến nhà, Linh mệt mỏi, tay chân lấm lem, áo dài lụa đã dính vài vệt bẩn. Bà Hương nhìn cô, không nói gì, chỉ bảo: “Con vào bếp đi, cô dạy con nấu.” Linh gật đầu, cố gắng làm theo từng bước bà chỉ. Nhưng mọi thứ không dễ dàng. Con cá lóc trơn tuột, suýt rơi khỏi tay cô. Khi nhặt rau muống, cô không biết phải bỏ phần gốc già, làm bà Hương phải sửa lại. Đến lúc thái thịt, tay cô run đến mức Minh phải vào giúp.

Bữa cơm được dọn lên, nhưng Linh không dám ngẩng mặt. Món cá kho của cô bị mặn, rau muống xào thì nhũn, chỉ có bát canh là tạm ổn. Minh ăn ngon lành, khen lấy khen để, nhưng bà Hương chỉ lặng lẽ gắp một miếng cá, nhai chậm rãi, rồi đặt đũa xuống.

“Con chưa từng làm những việc này, đúng không?” bà Hương hỏi. Linh cúi đầu, lí nhí: “Dạ, con… con chưa quen ạ.” Bà Hương không nói gì thêm, chỉ đứng dậy dọn dẹp. Linh cảm thấy như mình đã thất bại thảm hại. Cô nghĩ bà Hương chắc chắn không ưng cô, và trong lòng cô, nỗi sợ bị từ chối bắt đầu len lỏi.

Tối đó, khi Minh đưa Linh về, cô không kìm được mà bật khóc. “Anh ơi, em nghĩ mẹ anh không thích em. Em làm mọi thứ tệ quá.” Minh nắm tay cô, an ủi: “Em đừng lo, mẹ anh khó tính nhưng không phải người ác đâu. Em cứ là chính mình là được.”

Ngày hôm sau, Linh nhận được một tin nhắn từ bà Hương: “Chiều nay con qua nhà cô, cô có chuyện muốn nói.” Linh run rẩy, nghĩ rằng bà sẽ thẳng thắn từ chối cô. Cô chuẩn bị tinh thần cho điều tồi tệ nhất, nhưng khi bước vào nhà, cô ngạc nhiên thấy bà Hương đang ngồi bên một chiếc bàn nhỏ, trên đó là một cuốn sổ cũ kỹ.

Bà Hương gọi Linh ngồi xuống, rồi chậm rãi mở cuốn sổ. “Cô kể con nghe chuyện này,” bà bắt đầu. “Hồi cô còn trẻ, cô cũng là một cô gái thành phố, được nuông chiều, chưa từng biết đi chợ hay nấu ăn. Khi cô ra mắt nhà chồng, mẹ chồng cô cũng bắt cô đi chợ, làm đủ thứ việc. Cô vụng về, bị chê bai, bị cười nhạo, nhưng chính những lần đó đã dạy cô cách sống, cách chăm sóc gia đình. Cô không muốn con trải qua những gì cô từng chịu, nhưng cô muốn con hiểu: hôn nhân không chỉ là tình yêu, mà còn là trách nhiệm, là học cách sẻ chia.”

Linh ngỡ ngàng. Bà Hương tiếp tục: “Hôm qua, cô cố ý để con đi chợ một mình, không phải để làm khó con, mà để con thấy cuộc sống thực tế. Minh nó yêu con, nhưng nó cũng cần một người bạn đời biết đồng hành cùng nó, dù là những việc nhỏ nhặt nhất.”

Rồi bà đưa cuốn sổ cho Linh. “Đây là sổ tay cô viết từ những ngày đầu học làm dâu. Mỗi trang là một bài học cô tự rút ra. Cô muốn tặng con, để con hiểu rằng không ai sinh ra đã hoàn hảo, nhưng ai cũng có thể học.”

Linh mở cuốn sổ, thấy những dòng chữ viết tay cẩn thận, từ cách chọn cá tươi, cách nấu canh chua, đến cách giữ lửa trong gia đình. Cuối cuốn sổ, bà Hương viết: “Hôn nhân là một hành trình, không phải đích đến. Hãy kiên nhẫn, cả với bản thân và người bên cạnh.”

Cú twist đến khi Linh đọc đến trang cuối. Một bức thư nhỏ rơi ra, đề tên cô. Trong thư, bà Hương viết: “Cô từng là một cô gái như con, và cô tin con sẽ làm tốt hơn cô. Minh là đứa con trai cô yêu thương nhất, và cô thấy được tình yêu của con dành cho nó. Cảm ơn con đã đến với gia đình chúng tôi.”

Linh bật khóc, không phải vì buồn, mà vì cảm động. Cô nhận ra bà Hương không chỉ thử thách cô, mà còn mở lòng đón nhận cô bằng cách chia sẻ chính câu chuyện đời mình. Đó không chỉ là bài học về đi chợ hay nấu ăn, mà là bài học về sự thấu hiểu, về cách vượt qua những khác biệt để xây dựng một gia đình.

Từ hôm đó, Linh bắt đầu học nấu ăn, không còn ngại ngần bước vào chợ, dù vẫn vụng về. Mỗi cuối tuần, cô lại qua nhà bà Hương, cùng bà vào bếp, cùng cười nói. Cuốn sổ tay trở thành người bạn đồng hành, không chỉ dạy cô cách làm một người vợ, mà còn giúp cô hiểu giá trị của những điều giản dị trong cuộc sống.

Ngày cưới của Linh và Minh, bà Hương đứng bên cô, mỉm cười: “Con làm tốt lắm, cô gái.” Linh nhìn bà, lòng tràn đầy biết ơn. Cô biết rằng, hành trình phía trước sẽ còn nhiều thử thách, nhưng với tình yêu và những bài học từ mẹ chồng, cô đã sẵn sàng.