Con trai và con dâu cấm mẹ ăn gà, tôm, cá tươi nói rằng “mẹ tiểu đường, ăn vào là nhập viện”. Nhưng tối nào chúng cũng đặt đồ về ăn, còn bà chỉ được dọn phần cơm nguội và rau muống xào. Một hôm, bà lén nghe được cuộc gọi của con dâu:…“Để bà yếu yếu tí rồi làm hồ sơ viện dưỡng lão cho dễ ký!”. Bà không nói gì, chỉ lặng lẽ làm 1 việc …
Bà Mai đã bước sang tuổi 70, mái tóc đã bạc gần hết, đôi mắt hiền từ nhưng mang nhiều ưu tư. Bà sống cùng con trai duy nhất là Hưng và con dâu là Quyên trong một căn nhà phố mới xây ở ngoại ô thành phố Hồ Chí Minh.
Bà Mai mắc bệnh tiểu đường loại 2 đã nhiều năm. Từ khi bà về ở với con cái, mọi chế độ ăn uống của bà đều được kiểm soát nghiêm ngặt dưới sự giám sát của Quyên – người vốn là nhân viên kế toán, tính toán mọi thứ đâu ra đó.
“Mẹ ơi, mẹ phải nghe con. Bác sĩ dặn kỹ rồi, bệnh tiểu đường của mẹ dễ trở nặng lắm. Gà, tôm, cá tươi, đồ ăn nhiều đạm, nhiều chất béo là tuyệt đối không được ăn. Ăn vào là nhập viện ngay, lúc đó con dâu con trai lo không xuể đâu ạ,” Quyên thường xuyên nhắc nhở bà Mai với giọng điệu vừa quan tâm, vừa ra lệnh.
Hưng, con trai bà, tuy thương mẹ nhưng lại rất sợ vợ và sợ những rắc rối liên quan đến bệnh tật. Anh luôn gật đầu đồng tình với vợ: “Mẹ cứ nghe lời Quyên đi, nó lo cho sức khỏe của mẹ thôi.”
Thế là, mâm cơm của bà Mai luôn đơn giản đến mức khắc khổ: một bát cơm nguội hoặc cơm lứt, và một đĩa rau muống luộc, rau muống xào, hoặc bí đao luộc, tuyệt nhiên không có một miếng thịt, một con cá nào.
Trong khi đó, mâm cơm của vợ chồng Hưng – Quyên lại hoàn toàn khác.
Tối nào, Tuấn và Quyên cũng đặt đồ ăn ngoài về. Mùi thơm phức của gà bó xôi chiên giòn, lẩu hải sản Thái chua cay, hay tôm càng nướng bơ tỏi bay khắp nhà. Họ ăn ngay tại bàn ăn lớn, nơi bà Mai không bao giờ được phép ngồi chung vì “ăn uống không hợp khẩu vị.”
Bà Mai được sắp xếp ngồi ăn một mình ở chiếc bàn nhỏ trong góc bếp, với phần cơm nguội và rau xào đã nguội lạnh. Bà nhìn những món ăn đầy màu sắc, đầy hương vị của con cháu, thèm đến ứa nước miếng. Nhưng bà không dám phản kháng. Bà chỉ lặng lẽ ăn hết phần của mình, đôi khi nuốt nước mắt vào trong.
Bà không phải là người ham ăn, nhưng cảm giác bị cô lập, bị đối xử như một gánh nặng khiến bà đau lòng hơn cả cơn thèm ăn.
Một đêm mưa Sài Gòn rả rích, bà Mai thức giấc vì tiếng ho khan. Bà định xuống bếp uống ngụm nước ấm.
Khi đi ngang qua phòng làm việc của hai vợ chồng, bà thấy ánh đèn vẫn sáng. Cửa phòng chỉ khép hờ. Bà nghe thấy giọng Quyên đang nói chuyện điện thoại. Giọng cô ta nhỏ nhẹ, nhưng sắc lạnh một cách kỳ lạ.
“Ừ, đúng rồi… mọi giấy tờ con lo xong hết rồi… À, dĩ nhiên rồi, con nói gì mà không được. Bà ta nghe lời con lắm, con nói không ăn cái gì là không dám ăn cái đó đâu. Cứ để bà yếu yếu tí rồi làm hồ sơ viện dưỡng lão cho dễ ký!”
Tim bà Mai như bị bóp nghẹt. Bà đứng sững lại, cố gắng nín thở để nghe rõ hơn.
“Dạ, con nói với bả là đi khám sức khỏe tổng quát, rồi con cứ để bả ở đó luôn. Nơi đó rộng rãi, nhiều người già trò chuyện, tốt cho sức khỏe hơn ở đây chật chội… Mà quan trọng là, con đỡ phải chăm lo, đỡ phải tốn kém thực phẩm đắt tiền nữa. Con phải lo cho tương lai của con và anh Hưng chứ.”
Bà Mai cảm thấy lạnh buốt sống lưng, không phải vì cơn ho mà vì những lời nói cay độc, thâm hiểm của con dâu. Cả cái sự “quan tâm” thái quá về chế độ ăn kiêng, những mâm cơm cá tôm ngập tràn hương vị… tất cả đều là một phần của kế hoạch tàn nhẫn này.
Hóa ra, không phải chúng sợ bà nhập viện, mà chúng muốn bà… yếu đi! Chúng muốn bà trở thành một người già cam chịu, dễ dàng bị đưa vào viện dưỡng lão, để chúng rũ bỏ gánh nặng.
Bà lùi lại, lặng lẽ trở về phòng. Nước mắt chảy dài trên má. Bà không khóc vì sợ hãi, mà khóc vì sự tủi hổ, vì sự thất vọng tột cùng đối với đứa con trai duy nhất. Hưng có biết chuyện này không? Chắc chắn là có, vì hắn ta luôn nghe lời Quyên vô điều kiện.
Đêm đó, bà Mai thức trắng. Bà nghĩ về những tháng ngày vất vả nuôi con, về ngôi nhà cấp bốn bà đã bán đi để Hưng có tiền mua căn hộ này. Bà nhận ra, sự hy sinh của mình đã bị đáp trả bằng sự vô ơn và sự toan tính kinh khủng.
Bà không nói gì với Hưng hay Quyên về cuộc gọi. Bà không khóc lóc, không làm ầm ĩ. Bà quyết định phải hành động.
Ngày hôm sau, bà Mai vẫn tiếp tục sống như chưa hề có chuyện gì xảy ra. Bà vẫn ăn bát cơm nguội, vẫn ăn đĩa rau muống luộc, nhưng ánh mắt bà đã khác. Nó không còn sự cam chịu, mà là sự kiên định và một chút lấp lánh của trí tuệ.
Bà lặng lẽ bắt đầu thực hiện một việc.
Việc đầu tiên bà làm là tìm lại tất cả hồ sơ bệnh án tiểu đường của mình. Bà là giáo viên về hưu, bà không phải là một người già kém hiểu biết. Bà đọc kỹ chỉ số đường huyết, liều lượng insulin, và những lời khuyên chuyên môn của bác sĩ. Bà nhận ra, tình trạng của bà chỉ là kiểm soát chứ không phải là nguy kịch như Quyên thường xuyên hù dọa.
Bà biết, việc ăn quá nhiều đạm, mỡ không tốt, nhưng việc kiêng khem quá mức như hiện tại còn nguy hiểm hơn vì nó làm bà suy dinh dưỡng, càng dễ suy nhược. Bà cần một lượng đạm và vitamin vừa đủ, đặc biệt là phải ăn đúng giờ.
Bắt đầu từ hôm đó, bà Mai thay đổi thói quen.
Mỗi khi Quyên mang phần cơm nguội và rau luộc ra cho bà, bà vẫn ăn hết. Nhưng bà bắt đầu giấu một nửa bát cơm vào túi nilon nhỏ (mà bà nói là để dành cho đàn kiến), và chỉ ăn nửa còn lại cùng với rau.
Bà bắt đầu dậy sớm hơn. Bà lén lút đi bộ ra khu chợ nhỏ cách nhà hai dãy phố. Tại đó, bà dùng tiền lương hưu ít ỏi của mình để mua những thứ “bị cấm”: một quả trứng gà ta, một khúc cá lóc nhỏ, một hộp sữa chua không đường.
Bà mang về, nấu nướng cực kỳ cẩn thận trong chiếc nồi điện nhỏ mà bà giữ lại từ hồi còn ở nhà cũ. Bà chỉ nấu đủ ăn, và giấu kỹ đồ ăn trong chiếc hộp nhựa nhỏ, gói trong một cái khăn dày và đặt sâu trong tủ quần áo.
Chiến lược ăn uống của bà: Bà ăn đúng giờ theo chỉ dẫn của bác sĩ (chia nhỏ bữa), và dùng phần cơm giấu được lúc trưa để ăn cùng một phần nhỏ đồ ăn tươi đã nấu sẵn, lúc con cái không có nhà. Bà giữ cho cơ thể có đủ chất đạm, vitamin, không còn bị suy nhược và đói lả nữa.
Bà Mai biết rằng, sớm muộn gì Quyên cũng sẽ thực hiện kế hoạch. Vì vậy, bà bắt đầu “chơi ngược”.
Bà âm thầm đi tới ba viện dưỡng lão uy tín nhất trong thành phố. Bà lấy thông tin, giá cả, và các dịch vụ chăm sóc.
Bà nhờ người bạn già am hiểu về pháp luật giúp bà soạn thảo một Giấy ủy quyền tài sản và y tế – một văn bản pháp lý cho phép bà tự quyết định về nơi an dưỡng của mình, và chỉ định một người đáng tin cậy (người bạn già) làm người giám hộ y tế thay vì Hưng và Quyên.
Quan trọng nhất, bà đã lặng lẽ bán đi một mảnh đất nhỏ cuối cùng mà bà vẫn giữ lại, dùng số tiền đó mở một sổ tiết kiệm đứng tên mình ở ngân hàng, với người thụ hưởng là một quỹ từ thiện chuyên giúp đỡ trẻ em khuyết tật. Bà quyết định, nếu con cái đối xử với bà như thế, thì tài sản bà sẽ không để lại cho chúng.
Sau khoảng hai tháng, sức khỏe của bà Mai được cải thiện rõ rệt. Bà không còn bị hoa mắt, chóng mặt. Da dẻ hồng hào hơn, và bà đi lại vững vàng hơn nhờ chế độ ăn uống cân bằng, khoa học mà bà tự điều chỉnh.
Một buổi sáng, Quyên bước vào phòng bà Mai với một phong bì dày.
“Mẹ ơi, hôm nay con đưa mẹ đi khám sức khỏe tổng quát ở bệnh viện nhé. Con đã đặt lịch rồi.” Quyên nói, giọng nói vẫn ngọt ngào, nhưng ánh mắt đầy sự toan tính.
Bà Mai biết, đây là ngày “làm hồ sơ” của Quyên.
Bà mỉm cười, một nụ cười vừa hiền từ, vừa sắc sảo.
“Ừ, con dâu. Con lo cho mẹ quá, mẹ biết. Nhưng mà, con không cần phải đưa mẹ đi đâu.”
Quyên hơi bất ngờ: “Sao thế ạ? Sức khỏe mẹ quan trọng mà!”
Bà Mai chậm rãi đứng dậy, đi đến chiếc tủ quần áo và lấy ra chiếc hộp đựng hồ sơ.
“Mẹ đã tự đi khám rồi, con ạ. Hơn thế nữa…”
Bà Mai đưa chiếc phong bì mà bà đã chuẩn bị cho Quyên.
“Đây là Giấy Đăng Ký Tự Nguyện Nhập Viện Dưỡng Lão. Mẹ đã tự mình chọn được một nơi rất tốt, gần nhà dì Ba con, họ chăm sóc rất chu đáo. Con không cần phải lo lắng cho mẹ nữa.”
Quyên và Hưng (người vừa bước vào phòng) chết lặng.
“Mẹ… mẹ nói gì thế?” Hưng lắp bắp.
“Mẹ nói là mẹ sẽ tự đi. Mẹ thấy ở đây các con bận rộn quá, còn phải lo cho tương lai của các con. Mẹ không muốn làm gánh nặng nữa,” Bà Mai nói, giọng nói bình thản, nhưng ẩn chứa sự tổn thương sâu sắc. “Hai tháng nay, mẹ đã nghe hết rồi. Mẹ biết các con muốn mẹ yếu đi để dễ dàng ‘làm hồ sơ.’ Nhưng mà, các con tính toán sai rồi.”
Bà Mai đưa bản hồ sơ sức khỏe mới nhất cho Hưng. “Đường huyết của mẹ đã ổn định, chỉ số sinh tồn của mẹ rất tốt. Các con nhìn xem, mẹ không yếu đi tí nào đâu. Mẹ khỏe mạnh, và hoàn toàn sáng suốt để tự quyết định cuộc đời mình.”
“Mẹ… chúng con không có ý đó…” Quyên lắp bắp chối.
Bà Mai không để con dâu nói hết. Bà đặt lên bàn tờ giấy ủy quyền có công chứng.
“Mẹ đã làm giấy ủy quyền tài sản và y tế. Kể từ hôm nay, tài sản của mẹ do mẹ tự quản lý, và việc chăm sóc y tế của mẹ cũng không cần các con can thiệp.”
Ánh mắt bà Mai nhìn thẳng vào Hưng, đầy thất vọng.
“Mẹ không cần gà tôm, không cần phải ăn ngon. Mẹ chỉ cần sự tôn trọng và tình thương thật lòng, điều mà các con đã không cho mẹ. Các con lo cho tương lai của các con đi. Mẹ sẽ tự lo cho quãng đời còn lại của mẹ, ở nơi mà người ta thực sự quan tâm đến sức khỏe và sự sống của người già.”
Hưng và Quyên đứng đó, sững sờ, không nói nên lời. Kế hoạch thâm độc của họ đã bị người mẹ già, tưởng chừng yếu đuối, lật tẩy một cách thông minh và đầy dứt khoát.
Họ đã đẩy người mẹ của mình đi, không phải bằng sự ép buộc, mà bằng sự vô tâm và tính toán, để rồi nhận lại sự mất mát hoàn toàn – mất đi tình thương của mẹ, và mất đi cả hy vọng thừa kế.
