Tôi ngồi bên bàn làm việc ở căn phòng trọ nhỏ ở Sài Gòn, ánh đèn vàng chào lên tờ giấy trắng. Bút trong tay tôi chạy chạy, không phải vì lạnh, mà vì cảm xúc lộn lộn trong lòng. Tôi đang viết thư gửi ông Tuấn – Xi cũ của tôi, người vừa nghỉ hưu cách đây một tuần. Ông là giám đốc chi nhánh công ty quảng cáo nơi tôi làm việc suốt 5 năm qua. Một người giải quyết nghiêm trọng, đôi khi khắc nghiệt, nhưng công bằng và đầy tâm huyết. Lá thư này không chỉ là lời chúc mừng ông nghỉ hưu, mà còn là cách tôi bày tỏ lòng biết ơn, và cả những điều tôi chưa từng nói nói.
Tôi bắt đầu viết:
Kính gửi chú Tuấn,
Cháu là Minh, nhân viên cũ ở phòng sáng tạo. hôm nay cháu viết lá thư này chúc chú một cuộc sống nghỉ hưu thật an lành và hạnh phúc. Cháu luôn biết ơn những năm được làm việc dưới sự dẫn dắt của chú thích…
Tôi lặp lại, ký ức mùa về. Năm năm ở công ty không hề dễ dàng. Tôi chỉ là một nhân viên quèn, lương tháng 12 triệu, đủ sống nhưng dư dả. Công việc sáng tạo Đòi hỏi tôi phải liên tục đưa ra ý tưởng mới, nhưng áp lực từ khách hàng và thời hạn đôi khi tạo tôi kiệt sức. Ông Tuấn là người luôn đưa tôi vượt qua giới hạn. Có lần, tôi dành một ý tưởng quảng cáo và bị ông thẳng phê bình trước cả phòng: “Anh làm thế này thì khách hàng chạy mất dép! Nghĩ lại đi Minh!” Tôi đã đến mức muốn nghỉ việc, nhưng chính ông sau đó đã gọi tôi vào phòng, chỉ ra từng lỗi sai và hướng dẫn tôi cải thiện. Nhờ ông, tôi dần trở thành một trong những nhân viên sáng tạo thời gian của công ty.
Nhưng điều khiến tôi dứt khoát nhất là lần tôi bị bỏ rơi. Hai năm trước, một chiến dịch thất bại đã thất bại do sai sót trong kế hoạch mà tôi phụ trách. Khách hàng nổi giận, công ty mất hợp đồng triệu đô. Tôi nghĩ mình tiêu điểm rồi. Nhưng ông Tuấn đã đứng ra nhận trách nhiệm trước ban giám đốc, bảo vệ tôi. Sau đó, anh gọi tôi vào và nói: “Anh nợ tôi một cơ hội để chứng minh bản thân. Đừng làm tôi thất vọng.” Tôi đã cố gắng gấp đôi từ đó, nhưng chưa từng câu hỏi tại sao ông lại cứu tôi.
Lá thư tiếp tục:
… luôn nhớ những bài học chú thích dạy, từ cách trình bày ý tưởng đến cách đối mặt với thất bại. Có cháu cháu mất việc nhưng chú đã chọn cháu cơ hội. Cháu chưa từng cảm ơn chú trực tiếp, và giờ cháu muốn nói rằng cháu nợ chú rất nhiều…
Viết xong, tôi gấp lá thư, bỏ vào phong bì và gửi đi. Tôi không mong đợi điều gì hơn ngoài việc ông có thể đọc được và hiểu lòng tôi. Sau đó, tôi trở lại với cuộc sống thường ngày: sáng đi làm, tối về căn trọ, lặp lại vòng tuần hoàn của một nhân viên văn phòng bình thường.
Nửa năm trôi qua, tôi gần như quên mất lá thư. Công ty có giám đốc mới – bà Lan, một người phụ nữ sắc son nhưng xa cách. Bà không thân thiện như ông Tuấn, và tôi cảm thấy khó khăn gần đây. Công việc vẫn ổn, nhưng tôi bắt đầu cảm thấy chán nản. Ý tưởng của tôi thường là bà Lan bác bỏ, và tôi tự hỏi liệu mình đang đi đúng hướng. Lương tháng vẫn 12 triệu, trong khi giá cả ở Sài Gòn ngày càng giảm đỏ. Tôi bắt đầu nghĩ đến chuyện nhảy việc.
Một buổi sáng, khi tôi đang kiểm tra email, một thông báo từ phòng nhân khiến tôi thoải mái:
Chúc mừng anh Nguyễn Văn Minh được thăng chức làm Trưởng phòng Sáng tạo, với trình lương mới là 30 triệu đồng/tháng, hiệu lực từ tháng tới.
Tôi đọc đi đọc lại, nghĩ rằng mình đang bối rối. Trưởng phòng? 30 triệu? Tôi chỉ là một nhân viên bình thường, chưa từng được đề cập hay đánh giá giá xuất sắc. Chuyện này quá bất ngờ. Đồng nghiệp bắt đầu xì xào, có nhiều người chúc mừng, nhưng không ít ánh mắt ghen tị. Tôi nghe loáng thoáng ai đó nói: “Minh mà thăng chức? Chắc có ô dù lớn lắm!”
Tôi đang bối rối, không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Tôi đến gặp chị Hương, trưởng phòng nhân sự, để hỏi rõ. Chị cười bí ẩn: “Bạn cứ gặp giám đốc Lan đi. Đây là quyết định của Trùm lớn.”
Trong phòng chiếu, bà Lan nhìn tôi với ánh mắt khó đoán. “Chúc mừng cậu, Minh. Cậu được thăng chức vì tiềm năng và đóng góp của mình. Nhưng tôi muốn cậu hiểu rằng vị trí này đi kèm với nhiều trách nhiệm. Cậu sẵn sàng chưa?”
Tôi gật đầu, nhưng xin vui lòng điền đầy đủ hoặc. Tiềm năng? Đóng góp? Tôi không nhớ mình đã làm gì đặc biệt để được chú ý như vậy. Cuộc thi kết thúc, nhưng câu hỏi về lý do thăng chức vẫn hiện ảnh.
Đêm đó, tôi nhận được một cuộc gọi từ một số người lạ. Giọng nói ở đầu dây mã tôi giật mình – là ông Tuấn. “Minh, chú vừa nghe tăng cường chức năng. Chúc mừng nhé!”
Tôi gắn bắp cảm ơn, rồi không Kẹp được, hỏi: “Chú ơi, cháu không hiểu tại sao mình được thăng chức. Chú có biết gì không?”
Ông cười nhẹ: “Cậu còn nhớ lá thư gửi chú thích không? Chú đã chuyển nó cho một người bạn cũ, người có ảnh hưởng trong công ty. Chú nói với ông ấy rằng cậu là một nhân viên đáng giá, chỉ cần một hội cơ để tỏa sáng. Có vẻ như ông ấy đã lắng nghe.”
Tôi ổn định. Lá thư đó? Chỉ là một lá thư cảm ơn, sao lại dẫn đến chuyện này? Nhưng giọng ông Tuấn trở nên nghiêm trọng: “Minh, chú muốn cậu. Có chuyện quan trọng cần nói. Mai đến nhà chú, được không?”
Tôi đồng ý, dù trong lòng đầy lo lắng. Anh Tuấn đang giấu điều gì đó, tôi cảm nhận được.
hôm nay tôi đến nhà ông Tuấn ở ngoại ô Sài Gòn. Căn nhà nhỏ, giản dị, khác xa với hình ảnh một giám đốc quyền lực mà tôi từng biết. Ông mời tôi ngồi, thú trà, rồi lấy ra một hộp rượu cũ. Bên trong là một tài liệu tốc độ và một chiếc USB.
“Minh, chú nợ cậu một lời giải thích,” ông bắt đầu. “Lá thư của cậu không chỉ là lời cảm ơn. Nó nhắc nhở nhớ đến một lời hứa cũ – lời hứa với chính bản thân chú ý rằng chú thích sẽ giúp những người xứng đáng.”
Ông kể rằng 10 năm trước, công ty từng Thư vào một vụ bê bối lớn liên quan đến việc làm biển thủ công. Một nhân viên trẻ đã bị xử oan, và ông Tuấn, khi đó là phó giám đốc, không thể bảo vệ người đó. Nhân viên ấy đã nghỉ việc trong tủ xúc, và ông ấy luôn xác định vì không làm được gì. “Khi cậu rảnh rỗi hai năm trước, chú thấy bóng bẩy của cậu ấy trong cậu,” ông nói. “Chú ý không muốn lặp lại lỗi cũ.”
Nhưng điều ông nói tiếp khiến tôi lạnh sống lưng. “Cậu được thăng chức không chỉ vì lá thư. Có người trong công ty đang cố ý đưa cậu lên để che đậy một bí mật lớn hơn.”
Ông đưa tôi USB. “Đây là bằng chứng về một nhiệm vụ nan tài chính trong công ty, liên đúng quan đến bà Lan và một số người trong ban giám đốc. Chú phát hiện ra trước khi nghỉ hưu, nhưng không đủ thời gian để xử lý. Lá thư của cậu vô tình đến lúc, và chú đã dùng nó để thuyết phục một người trong hội đồng quản trị đề cử cậu vào vị trí trưởng phòng. Cậu nghĩ cậu là người dễ thao sẽ, không nghi ngờ gì.
Tôi mở USB, bên trong là các tài liệu về các giao dịch bất hợp pháp: tiền từ các chiến dịch quảng cáo được chuyển vào tài khoản cá nhân, hợp đồng giả mạo và trao đổi email giữa bà Lan và một đối tác nước ngoài. Nếu những thứ này được hiển thị, công cụ này sẽ bị hủy.
Cao đến khi tôi quyết định đối mặt với bà Lan. Tôi hẹn gặp bà, mang theo bản sao của các tài liệu. Trong phòng trưng bày, tôi đặt chúng lên bàn làm việc. “Tôi biết về các giao dịch bất hợp pháp,” tôi nói, giọng cố gắng giữ bình tĩnh. “Nếu bà không dừng lại, tôi sẽ công khai tất cả.”
Bà Lan tái sinh nhưng nhanh chóng lấy lại bình tĩnh. “Cậu nghĩ mình có thể chắc chắn tôi? Cậu chỉ là một con tốt trong ván cờ này. Ai đứng sau cậu? Tuấn, phải không?”
Cú twist bất ngờ xuất hiện ngay lúc đó. Bà Lan tiết lộ rằng chính bà đã cố gắng để tôi được thăng chức, nhưng không phải để thao túng tôi, mà để khiến tôi trở thành vật tế thần. Nếu nhiệm vụ khoa học được tiết lộ, tôi – với vai trò trưởng phòng mới – sẽ gặp lỗi vì thiếu kinh nghiệm và quản lý. Bà đã tính toán mọi thứ, kể cả việc tôi phát hiện ra USB. “Cậu nghĩ Tuấn giúp cậu vì điều tốt?” bà cười khẩy. “Ông ấy chỉ muốn trả thù tôi vì đã đưa ông ấy ra khỏi công ty. Cậu chỉ là công cụ của ông ấy.”
Tôi ổn định. Ông Tuấn, người tôi kính trọng, lại có lợi cho tôi? Tôi rời khỏi phòng họp, đầu cầu mở rộng. Tôi gọi cho ông Tuấn, nhưng ông không trả lời. Đêm đó, tôi ngồi trước máy tính, đọc lại tài liệu. Tôi nhận được một sự thật đau lòng: cả ông Tuấn và bà Lan đều có động cơ riêng. Nhưng tôi không muốn trở thành người tốt trong trò chơi của họ.
Cuối cùng, tôi quyết định hành động. Tôi gửi toàn bộ bằng chứng cho cơ quan chức năng và một tờ báo uy tín. Vụ bê bối nổ ra, công ty bị điều tra, bà Lan bị bắt. Ông Tuấn cũng triệu tập tập tin liên quan đến việc che giấu thông tin. Công ty chao đảo, nhưng tôi đã giữ được vị trí của mình nhờ sự minh bạch.
Một năm sau, tôi trở thành giám đốc, người sáng tạo ra một công ty mới, với trình độ gấp đôi. Lá thư ngày đó không chỉ đổi đời tôi mà còn dạy tôi một bài học: đôi khi, xin vui lòng cũng có thể là một phong cách thời trang hai dây. Nhưng chính sự trung thực đã giúp tôi vượt qua tất cả.
