MƯỜI CÂY VÀNG VÀ MỘT CĂN NHÀ CHƯA BAO GIỜ THUỘC VỀ TÔI
Tôi nhớ rất rõ buổi sáng hôm đó, cách đây đúng sáu năm.
Mẹ chồng tôi ngồi ở mép giường, hai bàn tay đan vào nhau, ngón cái cứ miết qua miết lại, một thói quen mỗi khi bà lo lắng. Căn phòng trọ chưa đầy mười lăm mét vuông nóng hầm hập dù mới hơn bảy giờ sáng. Cái quạt máy kêu lạch cạch, thổi hơi nóng hắt vào mặt ba người chúng tôi.
Bà không khóc. Nhưng giọng bà khàn đi.
“Con… nếu bây giờ không có hồi môn, nhà bên kia họ coi thường cái Hạnh lắm.”
Hạnh là em chồng tôi.
Còn tôi, lúc đó là con dâu mới cưới được đúng một năm, bụng lùm lùm bốn tháng.
Chồng tôi ngồi im, hai vai so lại. Anh tránh ánh mắt của mẹ, cũng tránh luôn ánh mắt của tôi. Tôi hiểu. Anh kẹt giữa hai người phụ nữ, mà cả hai đều đang cần anh đứng về phía mình.
Mười cây vàng.
Đó là toàn bộ số vàng tôi mang theo khi lấy chồng. Không phải của hồi môn từ gia đình tôi cho nhà chồng, mà là tiền ba mẹ tôi chắt chiu cả đời, bán mảnh vườn sau nhà, đưa cho tôi giữ phòng thân.
“Có chuyện gì thì con còn có cái mà xoay xở,” má tôi dặn.
Tôi từng nghĩ mình sẽ không bao giờ phải động đến nó.
Nhưng sáng hôm đó, khi mẹ chồng nói câu ấy, tôi biết mình không còn lựa chọn.
1. MƯỜI CÂY VÀNG RA ĐI
“Con cho mẹ mượn,” tôi nói, sau một hồi im lặng dài đến nghẹt thở.
“Sau này tụi con cần, mẹ trả lại cho con.”
Tôi nhìn thẳng vào mẹ chồng khi nói câu đó.
Bà ngẩng lên, đôi mắt đỏ hoe. Bà nắm lấy tay tôi, siết chặt.
“Ơn này mẹ nhớ. Sau này mẹ có chết cũng không quên.”
Chồng tôi thở phào. Anh nắm tay tôi, khẽ gật đầu như một lời cảm ơn.
Không giấy vay nợ. Không người làm chứng. Không một câu ghi âm.
Chỉ có một niềm tin rất mong manh của một đứa con dâu tin rằng:
Mẹ chồng mình không thể nào quỵt mình được.
Đám cưới của Hạnh diễn ra rình rang. Mười cây vàng được đeo lên cổ, lên tay cô dâu, sáng loáng. Nhà trai nở mày nở mặt. Mẹ chồng tôi đi đâu cũng ngẩng cao đầu.
Còn tôi, sau đám cưới, lại quay về căn phòng trọ nóng bức đó, tiếp tục cuộc sống tiết kiệm từng đồng.
2. SÁU NĂM Ở TRỌ
Sáu năm trôi qua nhanh như một cái chớp mắt.
Con tôi lên năm. Tôi vẫn ở trọ.
Tiền thuê nhà tăng từng năm. Lương hai vợ chồng gom lại cũng chỉ vừa đủ nuôi con, gửi về quê cho mẹ chồng thuốc men, đám giỗ, đám tiệc.
Chồng tôi là người tốt. Nhưng anh yếu.
Mỗi lần tôi nhắc đến chuyện mua nhà, anh chỉ im lặng.
“Hay mình hỏi lại mẹ chuyện vàng?” tôi nói, giọng rất khẽ, như sợ chính mình nghe thấy.
Anh lảng tránh:
“Để từ từ… mẹ già rồi…”
Cho đến một ngày, chủ nhà thông báo bán phòng trọ.
Chúng tôi có đúng ba tháng để dọn đi.
Lần đầu tiên trong sáu năm, tôi quyết định phải nói chuyện rõ ràng.
3. CUỘC NÓI CHUYỆN KHÔNG CÓ TRONG KÝ ỨC CỦA BÀ
Mẹ chồng tôi già hơn rất nhiều so với sáu năm trước. Tóc bạc gần hết. Lưng còng xuống. Nhưng ánh mắt bà, khi nghe tôi nhắc đến mười cây vàng, lại sắc lạnh đến lạ.
Bà đặt chén trà xuống bàn, nhìn tôi chằm chằm.
“Vàng nào?”
Tôi sững người.
“Mười cây vàng… hồi con cho mẹ mượn làm hồi môn cho em Hạnh đó mẹ.”
Bà cười khẩy.
“Con nói gì kỳ vậy? Hồi đó là vợ chồng con cho em nó chứ vay mượn gì.”
Câu nói đó như một cái tát.
“Dạ không… con nói rõ là cho mượn mà mẹ. Con còn đang mang bầu…”
“Thì cho càng đúng chứ sao.”
Bà cắt ngang.
“Con dâu trong nhà, giúp em chồng là chuyện bình thường. Anh cho em rồi, việc gì phải trả.”
Tôi quay sang chồng.
Anh cúi gằm mặt.
Trong khoảnh khắc đó, tôi hiểu ra một điều:
Trong ký ức của bà, mười cây vàng đó chưa từng là khoản nợ.
4. ĐÊM TÔI KHÔNG NGỦ
Tối hôm đó, tôi không ngủ.
Không phải vì tức.
Mà vì tôi bắt đầu nghi ngờ chính mình.
Có khi nào… tôi đã nhớ sai?
Có khi nào trong lúc hoảng loạn vì mang thai, vì thương em chồng, tôi đã lỡ miệng nói “cho”?
Nhưng rồi tôi nhớ rất rõ: ánh mắt của tôi hôm đó, câu nói của tôi, bàn tay bà siết chặt tay tôi và lời hứa “có chết cũng không quên”.
Nếu bà quên, thì bà quên thật.
Nhưng nếu bà không quên, thì bà đang chọn cách quên.
5. SỰ THẬT TỪ NGƯỜI KHÔNG NGỜ
Một tuần sau, Hạnh về thăm mẹ.
Cô ấy kéo tôi ra sau bếp, nói nhỏ:
“Chị… chị còn nhớ chuyện vàng không?”
Tim tôi đập mạnh.
“Em biết hết rồi,” Hạnh nói, giọng run run.
“Hồi đó mẹ có nói với em là… mượn của chị. Nhưng sau này, mẹ đem cắm một phần để chữa bệnh, phần còn lại thì cho vợ chồng em làm ăn.”
Tôi chết lặng.
“Em nói sao?”
“Mẹ sợ chị biết sẽ buồn. Nên mẹ nói với bản thân là chị cho. Nói riết rồi tin luôn.”
Hạnh cúi đầu.
“Em xin lỗi. Nhưng… nhà em cũng không còn đủ để trả lại.”
6. TWIST: CĂN NHÀ MANG TÊN AI?
Vài tháng sau, mẹ chồng tôi đổ bệnh nặng.
Trước khi mất, bà gọi tôi lại, đưa cho tôi một xấp giấy.
“Nhà… mẹ để cho con.”
Tôi mở ra. Là giấy tờ một căn nhà nhỏ ở ngoại ô.
Tên tôi.
Tôi sững sờ.
“Mẹ không trả vàng được,” bà nói, hơi thở đứt quãng.
“Nên mẹ để lại cái này. Đừng trách mẹ.”
Hóa ra, suốt sáu năm qua, bà âm thầm dành dụm, mua căn nhà đó bằng chính số tiền bà còn giữ được, đứng tên tôi, nhưng chưa từng nói.
Không phải vì bà tốt.
Mà vì bà xấu hổ.
7. KẾT
Ngày dọn vào nhà mới, tôi đứng rất lâu trước cửa.
Tôi không thắng.
Cũng không thua.
Tôi chỉ hiểu rằng, trong một gia đình, đôi khi nợ không nằm ở tiền, mà nằm ở những điều không dám nói thật với nhau.
Mười cây vàng đã mất.
Nhưng tôi không còn ở trọ nữa.
Và tôi cũng không còn đòi nợ.
