Người thầy cả đời không lập gia đình nhận nuôi cậu học trò m//ất một chân bị b//ỏ rơ///i, 20 năm sau cậu khiến cả triệu người x/úc độ/ng…
Ông Lâm dạy Văn ở một trường cấp hai vùng ven thành phố. Ông nổi tiếng nghiêm khắc, ít nói, chẳng bao giờ tham gia tiệc tùng cùng đồng nghiệp. Học trò chỉ biết ông ở trường, tan học về thì ông về thẳng căn phòng tập thể cũ kỹ, tối đèn sớm ngủ, sáng đạp xe đi dạy. Không ai hiểu vì sao một người đàn ông hiền lành, có học lại sống lủi thủi suốt mấy chục năm mà chẳng chịu lập gia đình.
Mọi chuyện bắt đầu thay đổi vào mùa hè năm đó, khi ông Lâm tình cờ gặp Nam — cậu học trò lớp 7 của mình — ngồi co ro bên hiên trường trong mưa tầm tã. Cái chân trái c///ụt đến đầu gối, quấn băng c//áu bẩ//n, bên cạnh chỉ có một túi vải đựng vài bộ quần áo cũ. Hỏi ra mới biết, sau t///ai n///ạn g///iao th///ông, cha mẹ Nam lần lượt b/ỏ đ/i. Nội ngoại chẳng ai nhận nuôi. Thằng bé lang thang hết bến xe đến mái hiên trường.
Lúc ấy, ông Lâm không do dự. Ông xin hiệu trưởng cho Nam ở tạm trong kho dụng cụ thể dục rồi âm thầm gom góp lương hưu của cha mẹ để sửa lại gian bếp cũ bên phòng tập thể, dựng cho Nam một chỗ ngủ đàng hoàng. Dần dần, cả trường biết chuyện. Người mỉm cười cảm phục, người bàn ra tán vào, cho rằng ông Lâm g//àn d//ở, tự ch//uốc kh//ổ vào thân. Nhưng ông chỉ cười.
Suốt mấy năm sau, sáng nào ông cũng dậy sớm nấu cháo cho Nam mang theo. Tan trường, ông lại chở Nam đi kh/ám chân, tập vật lý trị liệu, rồi xin sách giáo khoa cũ cho Nam học bù những hôm phải nghỉ để điều trị. Có người á///c mi///ệng nói: “Người ta còn con cái mà lo, ông thì kh///ổ vì ai!” Ông Lâm chỉ nhẹ nhàng đáp: “Thằng bé cần tôi. Thế thôi.”
Những năm Nam học cấp ba, ông Lâm vẫn đạp xe đưa đón Nam đến trường mới, dẫu trường xa hơn 5 cây số. Ông sợ Nam ng//ại ngầ//n với bạn bè vì cái ch//ân gi///ả tập tễnh, nên xin thầy cô cho Nam ngồi bàn đầu, dễ quan sát mà cũng đỡ ánh mắt t//ò m//ò. Dù khó khăn, Nam luôn học giỏi, chẳng phụ công ông Lâm.
Hết 12 năm đèn sách, Nam thi đậu đại học. Ngày cậu xách ba lô ra Hà Nội nhập học, ông Lâm đứng lặng ngoài cổng bến xe, dặn dò mãi chỉ có mấy câu: “Con ăn uống đầy đủ, giữ sức khỏe, khó khăn thì viết thư về cho thầy. Thầy không có gì nhiều, chỉ có con là niềm tự hào.”
Suốt những năm Nam xa nhà, ông Lâm vẫn một mình, vẫn sáng dậy pha ấm trà, dạy vài lớp thêm để có tiền gửi ra Hà Nội cho Nam đóng học phí, mua sách vở. Thi thoảng có người mai mối, ông chỉ lắc đầu: “Tôi quen sống một mình rồi. Giờ chỉ mong thằng Nam học xong có công việc ổn định.”
Và rồi bốn năm sau — đúng vào ngày Nam tốt nghiệp đại học.
Hôm đó, giữa sân trường Đại học Sư phạm Hà Nội, hàng trăm sinh viên tung mũ, ôm nhau cười khóc. Nam thì cứ đứng lặng, tay run run cầm tấm bằng đỏ mới nhận. Cậu nhìn quanh, cố tìm bóng dáng quen thuộc của ông Lâm, người mà sáng nào cũng gợi ý: “Khi nào con bảo có lễ, thầy sẽ ra.”
Nhưng hôm nay ông lại không đến.
Nam gọi mãi không được. Mấy ngày trước ông vẫn viết thư cho cậu bằng nét chữ nắn nót: “Học xong nhớ về kể cho thầy nghe.” Vậy mà giờ máy lại tắt. Một linh cảm bất an kéo đến. Nam bỏ dở tiệc mừng, bắt xe khách về quê ngay trong chiều.
Khi cậu về đến khu tập thể, trời đã tối mịt. Trước cửa phòng ông Lâm là đôi dép cũ đã sờn gót. Bên trong, đèn bàn vẫn sáng. Ông ngồi bên mép giường, tay còn cầm cuốn giáo án, khung mặt mệt mỏi nhưng hiền hòa như đang ngủ. Bác tổ trưởng dân phố nghẹn giọng:
“Chắc ông ấy chờ con về… rồi ngủ quên. Tim yếu lâu rồi mà không chịu nói với ai.”
Nam quỵ xuống. Cậu úp mặt vào bàn tay người đã nuôi dưỡng mình suốt hơn mười năm trời, bật khóc như đứa trẻ. Tấm bằng tốt nghiệp rơi xuống nền nhà, cạnh đó là cuốn sổ tay cũ trong ngăn bàn ông Lâm. Bên trong, Nam thấy từng trang ghi lại chi phí thuốc men, học tập… và dòng chữ cuối cùng bị nhòe mực:
“Mong con trưởng thành, sống tử tế. Chỉ vậy là thầy đủ rồi.”
Đám tang ông Lâm diễn ra đơn sơ. Đời ông cả đời lo cho người khác, chẳng bao giờ nghĩ đến mình. Học trò nhiều thế hệ nghe tin thì kéo về, đứng kín cả sân trường cũ. Ai cũng kể lại một kỷ niệm nhỏ, một lời dạy của ông. Thầy hiệu trưởng nghẹn ngào nói: “Ông Lâm không có con ruột, nhưng hàng ngàn học sinh là con của ông.”
Nam nắm chặt nắm tro cốt, thề rằng phần đời còn lại sẽ sống sao cho xứng đáng với người cha đã nuôi mình bằng sự hy sinh lặng lẽ.
Cậu không trở lại Hà Nội ngay. Nam xin dạy tại chính ngôi trường cấp hai nơi ông Lâm từng đứng lớp, dùng căn phòng tập thể cũ của thầy làm nơi ở, giữ nguyên góc bàn, ấm trà, chậu cây cằn cỗi. Mỗi sáng trước khi vào lớp, Nam luôn đặt lên bàn thầy một tờ giấy mới và viết một câu: “Thầy ơi, hôm nay con sẽ cố gắng thêm một chút nữa.”
Nhiều năm trôi qua, Nam dần trở thành giáo viên được yêu mến nhất trường. Nhưng cuộc đời cậu bước sang một trang khác vào năm thứ ba đi dạy.
Hôm ấy, Nam phát hiện học trò lớp 6 của mình — bé Phúc — cứ lén ngồi cuối phòng sau giờ học. Theo dõi một lúc, Nam thấy cậu bé đang tháo dây giày buộc vào cái bàn gãy, tập đi bằng một chân. Hóa ra Phúc sinh ra đã bị liệt một bên chân và thường xuyên bị bạn bè trêu chọc. Cậu bé muốn tập đi cho thật nhanh, để không bị “làm phiền” người khác như chính Nam từng mặc cảm.
Khoảnh khắc ấy khiến Nam như nhìn thấy mình của hơn mười năm trước.
Cậu quyết định làm điều mà ông Lâm từng làm cho mình: nhận Phúc chăm sóc sau giờ học. Cậu tự bỏ tiền đưa Phúc đi khám, tập vật lý trị liệu, xin lại bộ chân giả cũ của mình để thợ chỉnh lại theo kích thước của bé. Cậu còn đến tận nhà để thuyết phục bố mẹ Phúc cho bé tiếp tục học, không để mặc con tự xoay xở.
Học trò trong trường xôn xao: “Thầy Nam giống hệt thầy Lâm ngày xưa.” Nhưng Nam chỉ cười, như cách ông Lâm đã từng.
Một buổi chiều mùa thu, Nam đưa Phúc đến trung tâm phục hồi chức năng trong thành phố. Một nhóm phóng viên đang quay phim cho chương trình “Hành trình vượt lên số phận”. Họ bắt gặp cảnh Nam kiên nhẫn dìu Phúc bước từng bước, vừa động viên vừa lau mồ hôi cho cậu bé.
Không ai biết máy quay đã ghi lại khoảnh khắc ấy.
Một tuần sau, đoạn video được đăng tải lên mạng, lập tức lan rộng. Chỉ trong 48 giờ, hơn 3 triệu người xem, hàng trăm nghìn bình luận xúc động. Người ta gọi Nam là “ngọn đèn tiếp nối của một người thầy thầm lặng”. Rất nhiều người hỏi: “Ai đã truyền cho thầy Nam nghị lực và lòng nhân như vậy?”
Nam chỉ trả lời trong buổi phỏng vấn ngắn:
“Tôi chỉ đang sống tiếp điều thầy tôi chưa kịp làm hết.”
Ngày ấy, trước sân trường, Nam đặt một tấm bia đá nhỏ dưới gốc phượng già, khắc dòng chữ:
“Tri ân thầy Lâm — người đã dạy chúng tôi làm người trước khi làm trò.”
Lễ tri ân giản dị mà xúc động. Học trò cũ từ khắp nơi trở về. Phúc đứng cạnh Nam, chân giả sáng bóng dưới nắng.
Khi micro được đưa đến, Nam nghẹn lại vài giây. Rồi cậu ngước nhìn lên bầu trời trong xanh, như thể ông Lâm vẫn đang đứng cạnh, mỉm cười hiền từ:
“Nếu hôm nay có ai xúc động vì tôi giúp một đứa trẻ, thì xin hãy biết rằng — cách đây 20 năm, có một người thầy âm thầm cứu lấy cuộc đời tôi trước.”
Cả sân trường lặng im. Nhiều người lau nước mắt.
Nam khẽ đặt tay lên bà vai Phúc, tiếp lời:
“Con sẽ không phải đi một mình. Cũng như thầy Lâm đã từng dìu thầy.”
Và khoảnh khắc đó — hình ảnh một người thầy trẻ đỡ lấy cậu học trò khuyết tật dưới tán phượng đỏ — đã khiến hàng triệu người xúc động, chia sẻ rộng khắp mạng xã hội.
Một vòng tròn yêu thương được khép lại. Nhưng hành trình của lòng tử tế thì chưa bao giờ kết thúc.
