Ông Ba bán vé số ai ở khu chợ cũ ven kênh cũng biết.
Sáng nào cũng vậy, khi mặt trời còn chưa kịp vượt qua mấy mái tôn vá chằng vá đụp, người ta đã thấy ông Ba chống cây gậy tre, lưng còng như dấu hỏi, tay cầm xấp vé số được buộc bằng sợi dây thun đã giãn. Ông ngồi ở góc quen thuộc, sát bức tường loang lổ quảng cáo sơn nhà và thông cống, nơi có bóng mát vừa đủ để tránh cái nắng miền Nam gắt như đổ lửa.
Ông Ba gầy. Không phải cái gầy của người mới ốm dậy, mà là cái gầy đã ăn sâu vào xương thịt, khiến từng cử động đều có cảm giác như có tiếng kẽo kẹt vang lên. Da ông sạm lại, nhăn nheo, đôi bàn tay khô ráp như vỏ cây. Nhưng đôi mắt thì vẫn còn sáng, sáng một cách kỳ lạ, như thể trong đó có thứ gì đó chưa chịu tắt.
Mỗi ngày, đúng chín giờ sáng, ông Ba chống gậy đứng dậy, lê từng bước sang tiệm bánh mì đầu hẻm. Tiệm nhỏ, bảng hiệu cũ, chữ “Bánh mì thịt” đã bong tróc mất một nửa. Ông Ba mua đúng một ổ bánh mì không — không pate, không thịt, không chả. Chỉ bánh mì trơn.
Rồi ông quay lại chỗ ngồi, cẩn thận xé ổ bánh làm hai phần gần bằng nhau. Ông ăn một nửa, chậm rãi, nhai rất lâu. Nửa còn lại, ông gói vào mảnh giấy báo sạch đã chuẩn bị sẵn, đặt vào túi áo trong.
Ai đi ngang cũng thấy.
Ban đầu người ta tò mò. Sau thì thành chuyện để bàn tán.
“Ổng làm màu đó mà.”
“Già rồi, chắc sợ ăn nhiều không tốt.”
“Hay là để dành chiều ăn?”
Mấy bà bán cá, bán rau trong chợ cười khẩy. Mấy đứa nhỏ đánh giày thì bắt chước, xé bánh làm đôi rồi làm bộ bỏ túi. Có người còn trêu thẳng:
“Ông Ba ơi, đói thì ăn hết đi, làm như người ta quay clip đăng Facebook vậy!”
Ông Ba chỉ cười. Nụ cười móm mém, hiền đến mức khiến người ta khó chịu. Ông không giải thích, cũng không thanh minh.
Thật ra, ông rất đói.
Cái đói của ông không ồn ào. Nó không làm bụng ông réo lên thành tiếng, không khiến ông choáng váng ngã quỵ. Nó âm ỉ, dai dẳng, như một cái bóng luôn đứng sau lưng. Mỗi lần xé bánh, tay ông run rất nhẹ. Mỗi lần nhai, cổ họng ông khô rát, nuốt xuống khó khăn.
Nhưng ông vẫn xé bánh.
Có hôm bán được nhiều vé số, ông Ba cầm trong tay xấp tiền lẻ, đủ để mua ổ bánh mì có pate. Bà chủ tiệm nhìn ông, chờ đợi.
“Không, cho tôi bánh mì không.”
Bà chủ lắc đầu, thở dài. “Ổng đúng là kỳ.”
Ngày nọ, trời mưa.
Mưa Sài Gòn đến bất ngờ, xối xả, làm con hẻm ngập nhanh. Người ta chạy tán loạn, thu hàng, kéo bạt. Ông Ba loay hoay đứng dậy, chưa kịp tìm chỗ trú thì trượt chân. Cú ngã không mạnh, nhưng đủ khiến ông nằm yên một lúc lâu.
Một cô sinh viên đi ngang đỡ ông dậy. Cô đưa ông vào mái hiên gần đó, mua cho ông ly trà nóng.
“Ông ơi, ông có sao không?”
Ông Ba lắc đầu, cười.
Cô sinh viên nhìn ông ăn nửa ổ bánh mì, rồi thấy ông cẩn thận cất nửa còn lại.
“Sao ông không ăn hết?”
Ông Ba im lặng vài giây. Rồi ông nói, giọng nhỏ đến mức mưa gần như nuốt mất:
“Quen rồi con.”
Cô sinh viên không hỏi nữa.
Vài tuần sau, ông Ba ngã lần nữa. Lần này thì không ai cười.
Buổi trưa, nắng gắt. Ông Ba đang ngồi thì bỗng thấy tối sầm mặt mũi. Cây gậy tre rơi xuống, xấp vé số văng ra đường. Ông đổ người về phía trước.
Khi tỉnh lại, ông đang nằm trong phòng cấp cứu bệnh viện quận.
Mùi thuốc sát trùng nồng nặc. Trần nhà trắng toát. Một cô y tá trẻ đang đo huyết áp cho ông.
“Ông tên gì?”
“Ba.”
“Ông Ba, ông biết vì sao mình ở đây không?”
Ông Ba nhắm mắt lại, rồi mở ra, cười yếu ớt.
“Chắc… đói.”
Cô y tá cau mày. “Ông suy dinh dưỡng nặng, thiếu máu. Sao ông không ăn uống đàng hoàng?”
Ông Ba không trả lời.
Trong lúc thay áo bệnh nhân cho ông, cô y tá sờ thấy trong túi áo cũ một mảnh giấy báo được gấp rất kỹ. Cô định lấy ra bỏ đi, nhưng tò mò mở ra.
Nửa ổ bánh mì khô queo.
Cô sững người.
“Ông giữ bánh mì làm gì?”
Ông Ba quay mặt đi. Một lúc sau, ông nói khẽ:
“Con làm ơn… đừng bỏ.”
Giọng ông run.
Cô y tá chậm rãi ngồi xuống cạnh giường. Cô nhìn ông, lần đầu tiên không phải bằng ánh mắt của người làm nghề, mà bằng ánh mắt của một con người.
“Ông để dành cho ai?”
Ông Ba im lặng rất lâu.
Ngoài kia, tiếng xe cứu thương hú lên rồi xa dần.
Cuối cùng, ông Ba thở dài.
“Cho con chó.”
Cô y tá ngẩng lên. “Chó?”
“Ừ. Nó ở gầm cầu.”
Ông Ba kể, giọng đều đều, như thể đang nói về chuyện của ai khác.
Hơn mười năm trước, ông có một gia đình. Vợ, con trai. Căn nhà nhỏ ở ngoại ô. Rồi tai nạn. Con trai ông mất. Vợ ông không chịu nổi, đổ bệnh, rồi đi theo con.
Ông bán nhà, lang bạt lên thành phố. Những năm đầu, ông còn ở trọ, còn làm được việc lặt vặt. Về sau, sức yếu dần, ông bán vé số.
Con chó xuất hiện một ngày mưa. Nó bị thương ở chân sau, gầy trơ xương, lông xơ xác. Nó không sủa, không xin ăn. Chỉ nằm đó, nhìn ông.
“Ánh mắt nó… giống thằng Tí hồi nhỏ.”
Ông Ba nói vậy, rồi cười.
Ông bắt đầu chia bánh mì. Nửa cho ông, nửa cho nó. Ngày nào cũng vậy.
“Có bữa tôi đói quá, ăn nhiều hơn chút. Nó nhìn tôi, không trách, mà tôi thấy… mình tệ.”
Ông Ba quay sang cô y tá. “Nó chờ tôi mỗi trưa. Nếu tôi không tới, nó không ăn.”
Cô y tá nghe đến đó thì nước mắt rơi xuống lúc nào không hay.
“Ông Ba… ông phải lo cho mình trước chứ.”
Ông Ba lắc đầu. “Nếu tôi ăn hết, nó chết. Nếu tôi chia, có khi cả hai còn sống.”
Cô y tá bật khóc.
Không phải kiểu khóc nức nở, mà là nước mắt cứ thế trào ra, không ngăn được. Cô quay mặt đi, vội lau.
Hôm đó, cô xin trưởng ca cho ông Ba thêm suất ăn. Cô giấu thêm một ổ bánh mì vào túi áo ông.
“Để ông ăn.”
Ông Ba cầm ổ bánh, ngẩn người.
“Còn con chó?”
Cô y tá mỉm cười, nước mắt còn vương.
“Ngày mai, con dẫn ông đi gặp nó. Nhưng hôm nay, ông phải sống đã.”
Ông Ba ăn hết ổ bánh mì. Lần đầu tiên sau nhiều năm.
Ngày hôm sau, khi sức ông đỡ hơn, cô y tá thật sự dẫn ông ra gầm cầu.
Con chó vẫn ở đó.
Nó thấy ông, đuôi khẽ động đậy.
Ông Ba quỳ xuống, run run bẻ ổ bánh mì làm hai.
Cô y tá đặt tay lên vai ông.
“Ông Ba.”
Ông ngẩng lên.
“Lần sau, mình ăn nhiều hơn một chút, được không?”
Ông Ba gật đầu.
Dưới gầm cầu, hai nửa bánh mì được đặt cạnh nhau.
Không ai cười nữa.
