BÍ MẬT TRONG ĐÔI LỤC BÌNH
Tôi về nhà chồng được gần một năm thì bắt đầu cảm nhận rõ rệt một điều: nhà này có quá nhiều điều kỳ lạ, mà điều lạ nhất chính là… đôi lục bình của bố chồng. Không ai trong gia đình dám hỏi, không ai dám lại gần, và chỉ có một người duy nhất được phép chạm vào chúng — là tôi.
1. Những ngày đầu làm dâu – nỗi ám ảnh đầu tiên
Hôm tôi về ra mắt, cả nhà chồng quây quần trong gian khách. Tôi nghe phong phanh bố chồng là người rất ngăn nắp, hơi khó tính. Nhưng khi tôi bước vào, ông nhìn tôi từ đầu đến chân, rồi chỉ tay về góc gian giữa nơi đôi lục bình đứng sừng sững:
“Con bé này… tay chân nhỏ nhưng khéo. Từ nay trở đi, ngày hai lượt lau sạch đôi lục bình cho bố. Bảy giờ sáng, năm giờ chiều. Không được sai.”
Tôi giật mình. Mọi người cũng giật mình. Mẹ chồng đứng bên cạnh vội chữa:
“Ông nói gì kỳ vậy? Con bé mới về…”
Nhưng ông nghiêm mặt:
“Cái này quan trọng. Cả nhà này chẳng ai được đụng vào, nó làm là được rồi.”
Tôi không dám cãi, chỉ khẽ “dạ”. Nhưng trong lòng tôi nổi lên một nỗi tò mò khó tả. Đôi lục bình men ngọc, cao đến ngực tôi, hoa văn rồng mây uy nghi. Thoạt nhìn chỉ đẹp, không có gì đáng sợ, nhưng cái cách bố chồng nhìn nó… như thể bên trong chứa thứ gì đó không ai được biết.
Tôi bắt đầu để ý miệng lục bình:
Ông đậy kín bằng một nắp gỗ tròn, trên nắp còn phủ lớp keo trong suốt.
Không phải kiểu đậy hờ, mà là đậy để… không ai mở được.
Tôi nghĩ có khi ông cất tiền, giấy tờ gì đó. Nhưng sao lại ép tôi lau mỗi ngày hai lần?
2. Những ngày rằm và mùng Một – bí ẩn lớn nhất
Sau vài tuần, tôi phát hiện ra một sự thật khiến tôi nổi hết da gà.
Cứ vào mùng Một và Rằm, bố chồng lại:
dậy rất sớm
ăn mặc chỉnh tề
bảo tất cả con cháu rời khỏi nhà
kiểm tra cửa từng phòng
rồi ở lại một mình trong gian giữa, khóa trái cửa
Có lần tôi bận việc, chưa kịp đi. Bố chồng cau mày:
“Hôm nay bố cần yên tĩnh. Con đi sang bên ngoại đi.”
Giọng ông không lớn nhưng lạnh. Tôi đi. Nhưng khi bước ra khỏi sân, tôi quay lại nhìn qua khe cửa sổ. Tôi thấy bóng ông… đang mở nắp lục bình.
Ông cúi xuống, làm gì đó mà tôi không nhìn rõ. Lâu lắm, gần cả tiếng. Rồi ông lại đậy nắp, lấy keo bôi lên và ấn chặt.
Cảm giác bất an len lỏi vào tôi.
3. Tôi bắt đầu sợ… chính đôi lục bình
Lau lục bình hai lượt mỗi ngày, tôi gần như nhớ từng vết mẻ nhỏ trên thân men, từng đường rạn li ti. Nhưng ngày nào lau, tôi cũng cảm giác giống như lau một thứ… đang theo dõi mình.
Không phải mê tín. Nhưng đôi mắt rồng trên thân lục bình nhìn tôi bằng một vẻ gì đó rất lạnh.
Có hôm, khi tôi cúi xuống lau, rõ ràng tôi nghe thấy tiếng động nhẹ vọng từ bên trong — như tiếng kim loại chạm vào nhau.
Tôi giật bắn. Nhưng mỗi khi tôi mở miệng định hỏi, bố chồng chỉ nhìn tôi, ánh mắt nặng như đá:
“Không được hỏi.”
Nên tôi im.
4. Lời đồn về bố chồng – những manh mối đầu tiên
Ở quê, chuyện đồn thổi không thiếu. Một lần đi chợ, tôi nghe hai bà lớn tuổi thì thầm:
“Nhà ông Tự ấy, nghe bảo cất vàng ở đâu kín lắm.”
“Ừ, hồi trước ông làm thợ kim hoàn đó. Khéo tay lắm.”
“Có khi giấu vàng cho con cháu sau này. Mà ông kỹ tính, chẳng tin ai.”
Tim tôi đánh thịch.
Thợ kim hoàn? Vàng? Đôi lục bình?
Chẳng lẽ…
Nhưng không ai trong nhà chồng nhắc đến, kể cả mẹ chồng. Mỗi lần thấy tôi lau lục bình, bà chỉ thở dài:
“Ông nhà này… có những chuyện mang đi cả đời.”
Câu đó khiến tôi càng lo lắng.
5. Ngày bố chồng đổ bệnh – điều ông muốn nói nhưng không kịp
Sự việc xảy ra bất ngờ đến mức cả nhà hoảng loạn.
Buổi chiều hôm đó, bố chồng đang ngồi uống trà, bỗng run tay, mặt tái mét rồi ngã xuống. Tôi và chồng vội đỡ ông, còn mẹ chồng thì khóc thét.
Trong giây phút cuối cùng, ông cố chỉ vào gian giữa, giọng đứt quãng:
“Lục… bình… trong đó… có…”
“Có gì hả bố? Bố nói đi!”
Nhưng cổ họng ông nghẹn lại. Đôi mắt ông mở to, nhìn về hướng đôi lục bình lần cuối rồi khép hẳn.
Cả nhà chết lặng.
Tôi rùng mình. Tất cả những điều kỳ lạ bỗng hiện về rõ ràng:
Những lần ông mở lục bình, những ngày cấm ai lại gần, những cái nhìn đầy tính toán.
Bố chồng tôi đã giấu cái gì đó trong đó.
Và ông không bao giờ kịp nói ra.
6. Sau đám tang – quyết định mở đôi lục bình
Ba ngày sau, nhang khói đã bớt, anh em tụ họp lại. Anh cả lên tiếng:
“Bố đi rồi, chắc có chuyện ông để lại. Mấy anh em nghĩ… nên mở lục bình ra xem.”
Mẹ chồng lo lắng:
“Nhỡ ra không có gì thì thành bất kính.”
Nhưng anh cả vẫn cương quyết:
“Bố có ý mà không nói được. Không mở mới là có lỗi.”
Tôi đứng sau, tim đập thình thịch. Suốt bao tháng trời, tôi là người lau lục bình, nhưng chưa bao giờ được chạm vào nắp. Giờ nghĩ đến việc mở, tôi vừa sợ, vừa… háo hức.
Cả nhà kéo nhau vào gian giữa. Đôi lục bình đứng đó, trầm mặc như hai nhân chứng im lặng của thời gian.
Anh cả cầm dao nhỏ, cắt từng lớp keo dán quanh miệng lục bình. Miếng nắp gỗ bật ra một tiếng “cộc”.
Không khí trong phòng giật mạnh.
7. Bí mật đầu tiên – túi vải đỏ
Anh cả lấy đèn pin rọi vào. Mẹ chồng níu tay tôi, run như sắp ngất.
“Có… có gì không con?”
Anh cả cúi xuống, luồn tay vào trong. Một lúc lâu sau, anh kéo lên một túi vải đỏ cột bằng dây dù đã cũ.
Túi nhỏ nhưng nặng. Rất nặng.
Tôi nín thở. Anh mở túi.
Một cây vàng.
Vàng miếng, vàng nhẫn, đủ loại, cũ đến mức đen lại ở mép.
Mẹ chồng bật khóc:
“Trời đất ơi… Ông ơi… đây là…”
Nhưng chưa hết. Anh cả lại rọi đèn, luồn tay vào sâu hơn.
Một tờ giấy gập lại cẩn thận.
Anh mở ra. Nét chữ run run, cũ kỹ:
“Vàng này bố dành cả đời tích cóp. Của tổ tiên để lại một phần, bố làm thêm một phần. Để phòng khi nhà gặp chuyện lớn. Đừng bán trừ khi đường cùng.”
Chỉ vài dòng, nhưng nặng trĩu.
Cả nhà im bặt.
8. Bí mật thứ hai – điều không ai ngờ tới
Mọi người còn chưa kịp hoàn hồn thì anh cả nói:
“Còn một chiếc nữa.”
Đến lúc mở chiếc lục bình thứ hai, tôi cảm giác da mình nổi gai. Từ bên trong, anh cả kéo ra không phải một… mà là hai túi vải bọc kín.
Bên trong túi thứ nhất:
Lại một cây vàng.
Bên trong túi thứ hai:
Là… giấy tờ nhà đất.
Mẹ chồng suýt quỵ xuống:
“Ông… ông chuyển tên sổ đỏ cho thằng cả? Sao không nói cho tôi?”
Nhưng rồi anh cả lật mặt sau tờ giấy — có dòng viết nhỏ:
“Nhà đất để lại cho thằng cả quản. Nhưng phải chia đều vàng cho các con. Vợ chồng nó giữ nhà, vợ chồng thằng hai giữ ruộng, con út lo thờ cúng.”
Anh hai đứng chôn chân. Chồng tôi — con út — nhìn sang tôi với ánh mắt vừa nghẹn vừa xúc động.
Tôi thì chỉ thấy… choáng váng.
Hóa ra bao năm ông làm nghi thức kỳ lạ, lén lút mở lục bình mỗi rằm mùng Một… chỉ để kiểm tra vàng không bị ẩm, để chắc chắn không ai phát hiện và lấy mất.
Ông kỹ tính không phải vì cáu bẳn.
Ông thở dài, quát tháo không phải vì khó chịu.
Ông làm vậy vì cả gia đình.
Tôi bỗng thấy nghẹn lại. Thứ ông giữ chặt không phải vàng — mà là tình thương dành cho con cháu.
9. Nước mắt muộn màng – điều tôi nhận ra sau cùng
Mẹ chồng quỳ xuống ôm đôi lục bình, khóc như mưa:
“Ông ơi… sao ông khổ vậy? Có chút của để dành mà cũng giấu giếm, không nói với ai…”
Anh cả, anh hai đứng im. Còn tôi, tôi nhìn đôi lục bình — thứ tôi từng sợ, từng thấy khó hiểu — bỗng thấy như chúng sáng lên dưới ánh đèn vàng nhạt.
Tôi nhớ từng lần ông nhìn tôi lau lục bình, ánh mắt nghiêm nghị nhưng ẩn giấu điều gì đó khó gọi tên.
Tôi nhớ những ngày ông cấm chúng tôi ở nhà.
Nhớ câu “Đồ của tổ tiên. Không được động vào.”
Hóa ra tất cả chỉ là một người cha… quá cẩn trọng.
Giờ ông không còn nữa, mọi bí mật đều rõ ràng, nhưng lại quá muộn để hỏi ông điều muốn biết nhất:
Vì sao ông chỉ cho tôi lau?
Tôi không bao giờ biết được. Nhưng trong lòng tôi tin, có lẽ ông thấy tôi… giống mẹ chồng ngày xưa. Cũng cẩn thận, tỉ mỉ, và biết giữ lời.
Tôi đặt tay lên đôi lục bình, khẽ nói:
“Bố ơi… con hiểu rồi.”
10. Lời kết – đôi lục bình được trả lại vị trí của nó
Sau khi chia vàng theo ý bố chồng, cả nhà đồng ý giữ nguyên đôi lục bình ở gian giữa. Nhưng lần này, miệng lục bình không còn bị bịt kín nữa.
Mẹ chồng nói:
“Ông ấy giữ cả đời rồi. Giờ để lục bình trống, cũng như ông đã trút gánh nặng.”
Tôi vẫn lau đôi lục bình mỗi ngày, nhưng không còn sợ nữa. Tôi cảm giác như mỗi lần lau, mình đang chạm vào một phần ký ức của người đàn ông cả đời hy sinh cho gia đình mà không bao giờ kể công.
Có những bí mật không phải để giấu mãi mãi.
Mà là để đến một ngày, khi thật sự cần, chúng ta mở ra và hiểu được tấm lòng của người đã khuất.
Và tôi tin, ở đâu đó, bố chồng tôi đang mỉm cười, nhẹ nhõm vì cuối cùng gia đình cũng biết được điều ông giữ kín suốt bao năm.
