Nhiều thầy cô giáo công tác lâu năm trong ngành giáo dục không giấu nổi ánh mắt buồn bã và lo lắng trước con số 17.278 giáo viên cả nước xin nghỉ việc hoặc chuyển việc.

Nhiều giáo viên xót xa và lo lắng khi có quá nhiều đồng nghiệp xin nghỉ việc, chuyển nghề. Ảnh: Trà My

Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Nguyễn Kim Sơn, hiện cả nước thiếu 127.583 giáo viên và con số này đang gia tăng không ngừng. Trong khi đó, tính đến tháng 9, toàn quốc có 17.278 giáo viên nghỉ hoặc chuyển việc.

Khi nhận được thông tin này, điều đầu tiên một giáo viên mầm non tại tỉnh Hà Tĩnh không khỏi xót xa khi nghĩ đến hình ảnh những đồng nghiệp phải rời ngành, chuyển nghề.

Tại trường học mình công tác, cô Quyên cho biết có không ít giáo viên không chịu được cảnh lương “ba cọc, ba đồng” đã phải xin nghỉ việc.

“Tôi đã có hơn 15 năm công tác trong ngành giáo dục, cũng từng làm một giáo viên hợp đồng lương chưa đến 1 triệu đồng/tháng, nên tôi cũng phần nào hiểu rõ nỗi khổ của giáo viên.

Bây giờ có thể là hơn 17.000 giáo viên nhưng tôi sợ nếu thêm vài năm nữa có thể là 27.000. Không cần phải đi đâu xa, số lượng đồng nghiệp gắn bó với tôi từ ngày đầu giờ cũng chỉ còn vài người” – cô Quyên bày tỏ.

Theo cô Quyên, nguyên nhân chính dẫn đến việc nhiều giáo viên nghỉ việc như vậy là do mức lương và các khoản trợ cấp còn thấp. Ngoài ra, còn có nhiều áp lực khác đang đè nặng lên giáo viên như áp lực từ phụ huynh, cấp trên, học sinh…

“Thầy cô giáo hiện nay phải đối mặt với rất nhiều áp lực vô hình. Các cuộc thi, quy chế dự giờ, thanh kiểm tra mang tính hình thức cũng làm nhà giáo thêm áp lực không còn tâm huyết và thiết tha với nghề” – cô Quyên nói.

Trong suốt gần 12 năm đi dạy, một giáo viên tại Hà Tĩnh đã có đến 9 năm làm hợp đồng và mức lương cao nhất cô nhận về thời điểm đó là 3,5 triệu đồng/tháng.

Đã từng có lúc nghĩ đến chuyện bỏ nghề nhưng may mắn, trong lần đầu tiên được thi tuyển biên chế cô Lượng đã trúng tuyển.

“Việc giáo viên bỏ nghề hoặc chuyển nghề xảy ra nhiều khiến tôi nhớ về bản thân năm đó. Nếu như không có sự động viên của các đồng nghiệp trong trường cũng như người thân thì có lẽ giờ tôi đã làm một công việc khác chứ không phải là giáo viên” – cô Lượng nói.

Nhìn từ câu chuyện của bản thân, cô Lượng cho rằng để hạn chế việc giáo viên bỏ nghề, chuyển nghề thì ngoài nâng lương, Bộ GDĐT cần có cơ chế thoáng hơn trong các cuộc thi và thanh kiểm tra.

“Giáo viên vốn dĩ phải chịu nhiều áp lực, từ chuyện học tập của học sinh cho đến giải quyết những vấn đề liên quan đến phụ huynh. Bây giờ thêm việc hàng tháng có vài tiết thao giảng, dự giờ đột xuất thì giáo viên chúng tôi không thể chịu nổi” – cô Lượng đề xuất.

Đồng quan điểm với cô Lượng, cô Nguyễn Thị Nga – giáo viên Trường Tiểu học Phú Nam (Hà Giang) đề xuất nên giảm bớt các tiết dự giờ, thao giảng và kiểm tra giáo viên.

“Có rất nhiều đồng nghiệp cũng than thở mức lương giáo viên thấp nhưng phải chịu nhiều áp lực. Tôi e rằng nếu không thay đổi, trong tương lai, đồng nghiệp của tôi rất có thể nằm ở con số hơn 17.000 giáo viên nghỉ việc kia” – cô Nga chia sẻ.

Để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên, giáo viên nghỉ việc, chuyển việc, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng cần sớm có sự điều chỉnh tăng lương, chế độ chính sách, nhà ở công vụ, phụ cấp ưu đãi và các giải pháp khác đồng bộ khác.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận. Ảnh: Văn phòng Quốc hội
“Không thể tay không bắt chip được”

Tham gia giải trình trong phiên thảo luận kinh tế – xã hội sáng 1.11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong báo cáo kinh tế – xã hội của Chính phủ đề cập đến vấn đề thời gian tới, ngành công nghiệp bán dẫn dự báo cần nguồn nhân lực rất lớn, có thể đến 50.000 đến 100.000 nhân lực (từ nay đến năm 2030).

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, đây là trọng trách, sứ mệnh của ngành để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp, hóa hiện đại hóa đất nước.

“Chúng tôi đã nhận chỉ đạo của Thủ tướng, đã lên kế hoạch để triển khai trong lĩnh vực này. Hiện nay, có tới 35 cơ sở giáo dục đại học Việt Nam đào tạo những lĩnh vực trực tiếp liên quan đến ngành bán dẫn hoặc những ngành gần với lĩnh vực này” – ông Nguyễn Kim Sơn nói.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Văn phòng Quốc hội
Theo ông Nguyễn Kim Sơn, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức hội nghị để triển khai công việc quan trọng này; ký một hiệp định với Intel và nhiều các doanh nghiệp khác, xác định chính xác nguồn nhân lực cho các nhóm. Dự kiến trong năm 2024 sẽ tuyển sinh đào tạo trên 1.000 nhân lực trong lĩnh vực trực tiếp thiết kế vi mạch bán dẫn.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Kim Sơn cho rằng, đây là một lĩnh vực công nghệ cao, đòi hỏi cao nên cần có một sự đầu tư cao, “không thể tay không bắt chip được”.

Thiếu 127.583 giáo viên

Nói về tình trạng thiếu giáo viên, ông Nguyễn Kim Sơn cho hay, cả nước còn thiếu 127.583 giáo viên; số lượng này gia tăng không ngừng bởi vừa qua lượng học sinh đầu năm học rất lớn. Trong đó, chỉ riêng tỉnh Bình Dương đã tăng 35.000 học sinh.

Ngoài việc thiếu giáo viên, còn có tình trạng giáo viên nghỉ việc, chuyển việc. Tính đến tháng 9.2023, toàn quốc có 17.278 giáo viên nghỉ việc, chuyển việc.

Năm ngoái, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Bộ Nội vụ xác định chỉ tiêu cho các tỉnh để tuyển giáo viên. Nhưng theo thống kê của ngành nội vụ, hiện các tỉnh vẫn còn lại hơn 64.000 chỉ tiêu chưa dùng. Có nhiều lí do, có nơi dùng để dành để cắt giảm 10% biên chế, nhưng cũng có nơi không có nguồn tuyển.

“Đến nay ngoài giáo viên những môn học mới đang trong quá trình đào tạo thì giáo viên mầm non dù có nguồn tuyển, nhưng không có người ứng tuyển, do lương thấp, áp lực lớn nên không có người ứng tuyển.

Đây là vấn đề lớn cần phải đưa ra các giải pháp, một mặt vừa chuẩn bị nguồn tuyển nhưng cũng cần sớm có sự điều chỉnh tăng lương, chế độ chính sách, nhà ở công vụ, phụ cấp ưu đãi và các giải pháp khác đồng bộ khác”, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay.

Về vấn đề sách giáo khoa, tư lệnh ngành giáo dục đào tạo cho biết, trong báo cáo Chính phủ về kinh tế – xã hội có nhận định “sách giáo khoa chưa đáp ứng yêu cầu”. Đây là nhận định mà ngành giáo dục xác định là đòi hỏi cao, rất trách nhiệm của Chính phủ.

Theo ông, vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát việc triển khai thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông và trong Nghị quyết giám sát 686 đã ghi nhận: Hệ thống sách giáo khoa, tài liệu giáo dục được tổ chức biên soạn thẩm định, phê duyệt, in và phát hành cơ bản theo đúng tiến độ, đáp ứng được yêu cầu dạy và học.

Nội dung sách giáo khoa bám sát yêu cầu cần đạt của chương trình giáo dục phổ thông mới, phù hợp với yêu cầu phát triển phẩm chất năng lực của học sinh; việc biên soạn sách giáo khoa đã huy động được đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, nhà giáo có trình độ uy tín, kinh nghiệm và từ năm 2020 đến nay đã có 381 đầu sách giáo khoa mới được xuất bản, với tổng số lượng 194 triệu bản sách.

“Đây là ghi nhận sự cố gắng với toàn ngành giáo dục, đội ngũ giáo viên, những người tham gia soạn sách”, ông nói.

Cũng có ý kiến băn khoăn về tài chính chi cho đổi mới giáo dục, con số đưa ra trong báo cáo là 213.449 tỉ đồng, ông Nguyễn Kim Sơn cho rằng: “Đây là con số thống kê cả chi thường xuyên và cả chi cho đầu tư phát triển.

Còn con số trực tiếp chi cho đổi mới giáo dục, bao gồm việc biên soạn chương trình, thẩm định sách giáo khoa, tập huấn cho giáo viên toàn quốc, tổng chi phí là 395,2 tỉ đồng”.

Liên quan việc Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn một bộ sách giáo khoa, ông Nguyễn Kim Sơn cho hay, từ nay đến năm 2024, việc quan trọng nhất cần ưu tiên là thẩm định chất lượng các sách giáo khoa lớp 5, lớp 9, lớp 12 thật tốt, đảm bảo đủ sách giáo khoa trước năm học mới.

“Còn vấn đề giao Bộ Giáo dục và Đào tạo làm một bộ sách giáo khoa, chúng tôi sẽ có nghiên cứu, đề xuất và cố gắng trong 1- 2 năm tới, khi chu trình đổi mới đã được hoàn tất, chúng tôi sẽ có đánh giá sâu và đề đạt với Quốc hội sau”, ông nói.