Chai Nước Mắm Cốt
Tôi lấy chồng đã ba năm. Mẹ chồng sống ở quê, cách thành phố gần hai trăm cây số. Bà ít nói, gầy gò, nhưng lần nào gọi điện cũng hỏi:
“Ở trên ấy có ăn được không con? Mấy món ở quê chắc không hợp khẩu vị đâu ha?”
Tôi thường cười xã giao:
“Dạ, con quen rồi mẹ ạ. Ở đây món nào cũng có.”
Mỗi tháng, bà lại gửi lên một thùng hàng: rau vườn, mắm ruốc, vài con cá khô, trứng gà. Tôi nhận, nhưng hầu như không đụng đến. Chồng tôi bảo:
“Mẹ làm cực lắm mới có, em cứ giữ lấy. Không ăn thì cũng để đó, đừng vứt đi.”
Tôi ậm ừ cho qua.
Tháng trước, mẹ gọi báo sẽ gửi lên một chai nước mắm cốt, bảo là “thứ ngon nhất nhà, tự tay mẹ ủ hơn nửa năm trời”.
Tôi vốn sợ mùi mắm, nên chỉ “vâng dạ” cho xong. Khi thùng hàng tới, tôi mở ra, mùi mắm nồng nặc xộc lên, nặng đến mức chị giúp việc cũng phải nhăn mặt. Tôi buột miệng:
“Thôi, đem bỏ đi chị ơi. Mùi kinh quá, ăn sao nổi.”
Chị giúp việc hơi khựng lại:
“Cô có chắc không? Nhìn chai này… có vẻ mẹ làm kỹ lắm.”
Tôi phẩy tay:
“Không sao đâu. Bỏ kín trong túi rác là được.”
Chiều hôm đó, tôi đi làm về thấy thùng rác đã được mang ra ngoài. Chuyện tưởng như kết thúc.
Đêm ấy, trời đổ mưa. Cơm nước xong, chị giúp việc – chị Tâm – bỗng xin phép:
“Cô cho tôi nghỉ việc từ mai nhé.”
Tôi trố mắt:
“Ủa, chị làm có gì không hài lòng à? Tôi tăng lương cho chị mà.”
Chị chỉ lắc đầu, ánh mắt như có gì muốn nói mà không dám.
“Không phải vì cô… chỉ là… tôi thấy mình không còn hợp chỗ này nữa.”
Tôi khó hiểu, nhưng nghĩ chắc chị có chuyện riêng nên cũng gật đầu. Chị xách túi đi ngay trong đêm, giữa cơn mưa lâm thâm.
Vài hôm sau, mẹ chồng gọi. Giọng bà run run:
“Con nhận được chai mắm chưa? Cái loại mắm đó mẹ lọc kỹ lắm, quý lắm… Con ăn thử chưa?”
Tôi chột dạ, ậm ừ:
“Dạ… con để trong tủ. Hôm nào con ăn sẽ gọi báo mẹ nha.”
Bà vui lắm, cứ dặn đi dặn lại:
“Trong chai đó, mẹ có gửi kèm chút quà cho hai đứa. Chỉ cần con rót ra ăn là thấy ngay.”
Tôi buông điện thoại mà lạnh cả sống lưng. Tôi nhớ lại hình dáng chị Tâm – người đã đem chai mắm đi vứt, và nét mặt chị khi nhìn tôi dửng dưng nói “bỏ đi”.
Không kìm được, tôi gọi hỏi số chị, nhưng thuê bao đã ngắt. Tôi chạy ra bãi rác trong khu, hỏi nhân viên vệ sinh – họ bảo rác đã được xe cuốn đi từ hôm trước.
Đêm ấy, tôi không ngủ nổi. Mùi mắm tưởng chừng như vẫn phảng phất trong không khí – cái mùi tôi từng thấy “kinh khủng” giờ lại ám ảnh đến rợn người.
Một tuần sau, chồng tôi về quê giỗ ông nội. Khi trở lên, anh lặng lẽ đặt lên bàn một tấm khăn nhỏ, bên trong là chiếc vòng vàng và tờ giấy gấp cẩn thận.
“Mẹ gửi lại cho em. Chị Tâm mang trả.”
Tôi sững sờ. Anh mở tờ giấy ra, nét chữ già yếu của mẹ hiện rõ:
“Cho hai đứa ít vàng, phòng khi có việc lớn. Mẹ giấu trong chai mắm cốt, sợ gửi bưu điện mất.”
Cả người tôi như đông cứng. Tôi lắp bắp hỏi:
“Chị Tâm… sao chị ấy biết mà mang trả?”
Chồng tôi đáp khẽ:
“Chị Tâm là người cùng làng với mẹ. Chị ấy nhận ra ngay chai mắm do mẹ làm, vì mỗi chai mẹ đều buộc nắp bằng sợi dây đỏ. Chị nói… lúc nghe em bảo đem bỏ, chị không nỡ. Nhưng cũng không biết nói sao cho khéo, sợ em giận. Chị mang chai mắm về, mở ra rồi phát hiện bên trong có vàng. Sáng hôm sau chị về quê giao lại cho mẹ.”
Tôi lặng người. Từng chữ như dao cứa.
Tôi nhớ ánh mắt chị Tâm tối đó – buồn và thất vọng đến lạ. Tôi nhớ bàn tay mẹ chồng gầy guộc, nhớ giọng bà hỏi “Con ăn thử chưa?”.
Tất cả bỗng hóa thành nỗi ân hận không lời.
Từ hôm ấy, tôi không còn nhìn chai nước mắm như trước. Mỗi khi bước vào bếp, mùi mắm trong gió làm tôi nghẹn cổ.
Tôi nhận ra: điều khiến tôi thấy “hôi” không phải là mắm – mà là chính sự vô tâm của mình.
