Ngày 5/8 dự kiến rút gọn hơn khoảng 1,51 mili giây so với ngày trung bình dài hơn. Điều đặc biệt này tuy nhỏ nhưng có thể đo được một cách rõ ràng. Lý do là bởi Trái Đất đang quay nhanh hơn.
Theo dữ liệu công bố của Tổ chức Dịch vụ Quốc tế về Quay Trái đất và Hệ thống quy chiếu (IERS), ngày 8/5/2025 dự kiến là ngày ngắn nhất trong mùa hè này, nhanh hơn khoảng 1,51 mili giây so với chuẩn 24 giờ. mốc kỷ lục trước đó là ngày 5/7/2024 – ngắn hơn 1,66 mili giây. Các ngày 9/7/2025 và 22/7/2025 cũng ngắn hơn tương ứng là 1,30 và 1,38 mili giây. Lý do tại sao điều này xảy ra vẫn chưa được giải mã hoàn toàn.
Các nhà khoa học cho biết, băng tan từ sông băng và hai cực đang làm thay đổi phân bố khối lượng trên Trái Đất, tương tự như một vận động viên trượt băng thu tay lại để xoay nhanh hơn.
Ngoài ra, các yếu tố động lực học bên trong như sự dịch chuyển của lõi ngoài (bao gồm kim loại nóng), hoạt động của dòng hải lưu và gió tầng cao cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ quay.
Ngày 8/5/2025 có thể là ngày ngắn nhất trong lịch sử.
Một ngày dài 24 giờ – tương thích 86,400 giây. Tuy nhiên, tốc độ quay của Trái Đất không cố định mà dao động theo thời gian, làm ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như: động lực hấp dẫn của Mặt Trăng, biến động khí quyển theo mùa, hay thậm chí là sự dịch chuyển của cốt lõi Trái Đất.
Sự chênh lệch mỗi ngày thường chỉ vài mili giây, khó cảm nhận trong cuộc sống thường ngày. Nhưng đối với hệ thống định vị trí, Viễn thông, giao dịch tài chính chính và đồng hồ máy tính – những thay đổi nhỏ này có thể gây ra hậu quả lớn.
Để theo dõi chính xác từng phần giây, các nhà khoa học sử dụng đồng hồ nguyên tử – thiết bị đo thời gian chính xác nhất hiện nay, hoạt động bằng cách đếm dao động của nguyên tử trong chân không.
Hiện nay, khoảng 450 đồng hồ nguyên tử trên toàn thế giới đang đồng bộ để duy trì “Thời gian hợp nhất quốc tế (UTC)”, chuẩn thời gian toàn cầu mà tất cả điện thoại, máy tính đều dựa vào.
Hiện nay, giới khoa học đang tập trung nghiên cứu nhiều yếu tố tự nhiên có thể ảnh hưởng đến tốc độ quay của hành tinh xanh. Một giả thuyết đáng chú ý cho rằng sự năng động của cốt lõi sắt nóng trong Trái đất có thể là thủ phạm. Việc thay đổi vị trí của khối lượng này cũng giống như cách một thanh trượt động của người chơi nhanh hơn khi được chuyển vào người, có thể làm tăng tốc độ quay của hành động.
Ngoài ra, các yếu tố khác như dòng hải lưu, gió tầng cao và tái sinh phân khối lượng trên bề mặt địa cầu làm biến đổi khí hậu hoặc động đất cũng có thể góp phần.
Đáng chú ý từ năm 2020, Trái Đất liên tục phá vỡ các kỷ lục về tốc độ ngày ngắn. Cụ thể, ngày 19/7/2020 ngắn hơn chuẩn 1,47 mili giây; ngày 7/9/2021 cũng ghi nhận mức độ giảm tương tự; ngày 30/6/2022 ngắn hơn 1,59 mili giây. Năm 2023 ghi nhận chữ lại ở tốc độ quay, không có kỷ lục mới nào. Đến năm 2024, tốc độ quay tăng trở lại, nhiều ngày ngắn hơn đáng kể, khiến đây trở thành năm có nhiều ngày ngắn nhất được ghi nhận một cách liên tục.
Trong lịch sử, Trái Đất từng quay nhanh hơn nhiều. Cách đây hàng tỷ năm, kéo dài một ngày chỉ trong vài giờ. Hiện tượng quay chậm theo thời gian phần lớn là do lực hút thủy triều của Mặt Trăng. Tuy nhiên, dữ liệu gần đây đã tìm thấy xu hướng ngược lại – Trái đất có thể tăng tốc độ do nguyên nhân nội tại chưa được xác định.
Trúc Chi (t/h VTV, Sức khỏe & Đời sống)
